In de nieuwe VPRO-reisserie Door het hart van China reizen fotograaf Ruben Terlou en regisseur Maaik Krijgsman in zeven afleveringen van het uiterste Noorden naar het zuidelijkste puntje van China: van de verdroogde steppen van Binnen-Mongolië tot de tropische kust van Macau – dwars door het hart van China.

In vervolg op de gelauwerde serie Langs de oevers van de Yangtze staat in deze nieuwe serie het leven van de gewone Chinees centraal in bijzondere en spontane ontmoetingen. Ruben Terlou is erbij als enkele opgeschoten Mongoolse boeren een paardenrace houden op de droge graslanden, maar ook wanneer een alleenstaande man op het platteland van Shaanxi wordt begraven met de nodige rituelen. Hij fotografeert homoseksuelen in Beijing, beklimt met knikkende knieën een 90 meter hoge windmolen en kruipt achter kluizenaars aan de grotten van het Zhongnan-gebergte in. Met zijn innemende nieuwsgierigheid weet Terlou zijn gesprekspartners te verleiden tot openhartige gesprekken.

De serie laat China zien terwijl het zich op een kantelpunt in de geschiedenis bevindt; de veranderingen in dit immense land voltrekken zich in razend tempo. Cameraman Joost van Herwijnen legt een China vast dat over een paar jaar niet meer te filmen is. Ook wordt duidelijk dat wat zich op dit moment in het land voltrekt, over tien jaar de rest van de wereld staat te wachten.

Aflevering 1: Mijnen en woestijnen (14 januari)

Ruben reist door Binnen-Mongolië en langs de Chinees-Russische grens. De aanhoudende droogte door klimaatverandering in het noorden van China trekt een zware wissel op de levens van Mongoolse herders en mijnwerkers. Op het vergeelde grasland worden nog altijd paardenraces en worstelwedstrijden gehouden. Maar tegelijkertijd zijn ook veel veeboeren gedwongen te verhuizen. Ruben ziet hoe de mijnbouw het landschap verminkt en assisteert bij de operatie van een paard.

Aflevering 2: Dubbellevens (21 januari)

In Beijing ontdekt Ruben dat smartphones en de grote stad onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Zonder smartphone ben je nergens: het is je pinpas, je stadskaart, je ID en je entertainment. En nog belangrijker: die telefoon brengt je in contact met gelijkgestemden. Homoseksuelen hoeven bijvoorbeeld niet meer naar schemerige hoeken in parken om een partner te ontmoeten. Hoe lang staat de overheid deze online vrijheid nog toe?

Aflevering 3: Een koelkast voor het hiernamaals (28 januari)

Tijdens het jaarlijkse Qingmingfestival brengen alle Chinezen een offer aan het graf van hun overleden voorouders. Alles wat ze de overledenen in het hiernamaals gunnen wordt aan het graf verbrand: van papieren koelkasten tot Lamborghini’s en smartphones. En ook een Chinese plattelandsbegrafenis leidt tot verbazingwekkende taferelen. Ruben gaat op zoek naar de achtergronden van het verschijnsel ‘geestenhuwelijk’ – waarin doden in de echt worden verbonden.

Aflevering 4: Het rechte pad (4 februari)

In het berggebied waar de Oosterse filosofie, de tao, ontstond, leven nog altijd monniken die op zoek zijn naar de waarheid en verlichting. En naar zichzelf. Maar eenvoudig is het niet om uit het keurslijf van China’s maatschappelijke verwachtingen te stappen. Veel jongens die niet willen deugen belanden op de grootste kungfu-academie ter wereld – waar 30.000 jongeren kracht en discipline wordt bijgebracht. Ruben gaat op zoek naar de waarde van de tao voor jongeren en ontmoet een oude kluizenaar die al decennia in een grot leeft.

Aflevering 5: De K-straat (11 februari)

Veel jongeren trekken naar de stad. Hierdoor blijven op het platteland ouderen over die zichzelf maar moeten zien te redden. De migratie heeft ook grote gevolgen voor China’s ziekenzorg. Het verzekeringsstelsel is namelijk niet ingesteld op de hoeveelheid nieuwe stadsbewoners. Veel Chinezen komen in grote financiële problemen wanneer ze ziek worden.

Ruben spreekt bejaarde theeboeren in Fujian en volgt ernstig zieke kankerpatiënten die in een straat vol goedkope hotels naast het ziekenhuis van Changsha wachten op hun behandeling en hopen op genezing.

Aflevering 6: Systeemvoetbal (18 februari)

De overtuiging van maakbaarheid van land en volk heeft er in de afgelopen dertig jaar voor gezorgd dat Zuid-China de ‘Fabriek van de Wereld’ is geworden. Alles wat een stekker heeft, bevat wel een onderdeel dat uit China komt. Vanuit diezelfde overtuiging zou vóór 2050 het Chinees Wereldkampioenschap voetbal maakbaar moeten zijn. Althans, dat is de missie van president Xi Jinping. Maar is dat haalbaar? Hoewel Ruben niet onder de indruk is van het voetbaltalent van China, staat hij uit volle borst met 60.000 fans mee te juichen als Evergrande voor de zevende keer op rij landskampioen wordt.

Aflevering 7: De plannen van Xi (25 februari)

De toekomst van China wordt – als het aan president Xi Jinping ligt – gekenmerkt door ondernemerschap en een grote technologische sprong voorwaarts. Maar die technologie zorgt ook voor verregaande controle van alle Chinese burgers door de Partij. En met name in Macau – samen met Hongkong het enige deel van China met zelfbestuur en een zekere mate van democratie – wordt deze groeiende controle met argusogen bekeken. Ruben ontmoet een politicus die openlijk durft te zeggen dat Orwells 1984 nabij is.

Interactive

Ook online neemt Ruben Terlou vanaf zondag 14 januari de kijker mee op reis, en wel met bijzondere verhalen die zich volledig bínnen zijn foto’s afspelen. Op de interactieve site kan de kijker zelf gedetailleerde fotografische tableaus van mensen en landschappen verkennen, die stap voor stap hun verhalen prijsgeven. Met audio begeleidt Ruben de bezoeker.