De beelden van de doortocht van de Vierdaagse van Nijmegen door het rustieke Elst blijken vaste prik in de televisiejournaals te zijn: een prachtig decor voor een fietsrondje vanuit Elst! De Vierdaagse begint pas in juni, maar wij kunnen in mei al genieten van een prachtige fietstocht. Als je in het juiste seizoen bent, kun je onderweg zelfs kersen eten en in de overige tijden bieden de streekwinkels ook andere producten van het land.

Kort na vertrek uit Elst volgt een stukje langs de Linge. De Linge is hier een gekanaliseerde rivier, omdat het waterpeil nogal sterk uiteen kon lopen. In dit deel is scheepvaart niet mogelijk. We buigen van de Linge naar Driel. Dit plaatsje ligt net op de religieuze grens, tussen het katholieke en het hervormde deel van de Betuwe. De hervormden probeerden het wel en zo ook hagepreker Scharzmaul. Hij kwam op de jaarlijkse kermis af en op diezelfde dag is zijn keel doorgesneden. Sindsdien is Driel katholiek gebleven. Het oude kerkje werd wel aan de hervormden overgedragen, maar de overgrote meerderheid van Driel en de dorpen ten oosten ervan bleef trouw aan Rome.

De Polen van Driel

Op 21 september 1944 werd Driel bevrijd door Poolse parachutisten van Stanislaw Sosabowski. Deze brigade was opgericht om Polen te bevrijden, maar werd ingezet in Market Garden: de slag om Arnhem. Het boterde niet tussen Montgomery en Sosabowski. Montgomery verweet de Polen gebrek aan inzet, maar volgens Sosaboski deugde het plan Market Garden niet. Montgomery had de vuurkracht van de Duitsers rond Arnhem zwaar onderschat. De Duitsers waren geen partij voor de lichtbewapende luchtlandingeenheden. Verder was de coördinatie vaak ver te zoeken en werd er op verkeerde plaatsen geland. Volgens plan had de Poolse brigade zeven kilometer oostelijker moeten landen: niet ver van de brug over de Rijn. De Polen kregen aanvankelijk de Zwarte Piet toebedeeld, maar vele jaren later volgde eerherstel. Voor de inwoners van Driel waren de Polen onmiddellijk helden. De Rode Kruis medewerkster Cora Baltussen ontfermde zich onmiddellijk over de gewonde Polen. Tussen de dorpelingen en de Polen ontstond een vriendschap die nog altijd voortduurt. Het plein voor de Maria Geboortekerk in Driel heet Polenplein. Vanuit de kerk werd geld ingezameld voor een nieuwe kerk in Polen. De bevrijding door de hen wordt nog jaarlijks herdacht.

Booming Heteren

In Driel komen we op de dijk langs de Nederrijn. We hebben pech met tegenwind, maar we hebben wel een prachtig uitzicht op de Veluwezoom aan de overkant van het water. In de uiterwaarden ligt het kasteel Doorwerth. In de Dorpsstraat van Heteren is het Betuws Oorlog Museum The Island. Hier staat vooral de rol van de Britten en de Canadezen centraal. Door de opening van de Rijnbrug bij Heteren als onderdeel van de A50 is dit plaatsje in trek gekomen als bedrijventerrein. Het is even met de rust gedaan. Het lijkt alsof steeds meer bedrijven zich vestigen in de Poort van Midden-Gelderland.

Goed kersen eten

Al snel zitten we weer in het echte Betuwelandschap bij de Linge en ervaren we wederom de rust en de traditie. Nog voor het dorp Herveld-Noord kun je in het seizoen goed kersen eten in de Fruittuin van Holland. Je kunt er ook een sierlijk vogelhuisje kopen. In de tuin staat een uitgebreide collectie. In het dorp zelf draaien de wieken van standerdmolen De Vink uit 1722 gestaag hun rondje. Nog altijd wordt het meel op deze traditionele wijze gemalen. Iedere zaterdag is meel te koop in de molen. Tegenover de molen is Museumboerderij den Tip uit 1734. Behoeve de prachtige bouwwerken kent het museum ook een uitgebreide collectie oude werktuigen.

In die tijd waren de dijken van de Betuwe nog verre van voldoende. Daarom is de boerderij gebouwd op een terp om natte voeten tijdens hoge waterstand te voorkomen. De Betuwe werd regelmatig bedreigd door hoge waterstand. De laatste keer was in 1995. Grote delen van het rivierenland waren wekenlang geëvacueerd. Daarna zijn alle dijken langs de rivier opgehoogd. Museumboerderij den Tip is alleen op zaterdag open. Op overige dagen kun je wel een afspraak maken om je huwelijk te laten voortrekken. Alles lijkt in Herveld-Noord te zijn: ook het standbeeld van de Kersenplukker. Herveld-Zuid komt over als een vergeten plek. Midden in het rustieke dorpsaanzicht staat de middeleeuwse gotische hallenkerk. De kerk is in het begin van de 21e eeuw geheel gerestaureerd en weer in oude luister hersteld: althans de luister na de Beeldenstorm in de 16e eeuw.

Fietsen op de monumentale Grote Allee van Loenen

Niet ver van de Waal komen we in de Heerlijkheid Loenen. Dit landgoed stamt uit 1572. Hier woonde o.a. leden van de bekende staatslieden familie Van Boezelaer. De ruggengraat van het landgoed vormt de monumentale Grote Allee, een laan van 1,5 kilometer die we geheel affietsen. Tal van andere, kortere lanen komen er onder een rechte hoek op uit. Bijna vanzelfsprekend zijn ook hier de fruitboomgaarden. Het landhuis met bijbehorende koetshuis is nu in gebruik als vergader- en trouwlocatie en er is een bed & breakfast gevestigd.

Ons fietspad maakt een slinger door het veelzijdige recreatiegebied met meertjes, zandstranden, bruggetjes over de moeraszone en de populaire strandclub Watergoed. De plassen zijn ooit ontstaan tijdens overstromingen. Het binnendringende kolkende rivierwater sleet diepe gaten uit. Toen de normale waterstand weer terugkeerde bleven de gaten gevuld met water.

 

 

Ook de oude kerk van Valburg kent een lange geschiedenis. Dit godshuis is gebouwd tussen de 13e en 15e eeuw. Tijdens een renovatie ongeveer 100 jaar geleden stuitte men op middeleeuwse muurschilderingen die sinds de reformatie waren afgedekt door een kalklaag. Omdat schilderingen niet pasten in een hervormde kerk, werden de kunstwerken snel weer verborgen achter een dikke laag witte kalk. Bij renovaties in de jaren 70′ dacht men daar al wat milder over. De toen ontdekte afbeeldingen van de kruisiging van Jezus, de apostelen en enkele heiligen mochten behouden blijven. Het laatste stukje van de route gaat door de Dorpsstraat van Elst.

Tijdens de “Dag van Elst” marcheert de Vierdaagse van Nijmegen traditioneel door deze Dorpsstraat. Lang de Dorpsstraat vinden we voldoende leuke terrassen voor een sfeervol einde van ons fietsrondje door de Betuwe.

 

 

Routeinformatie

Fietsroute: de Overbetuwe vanuit Elst
Land: Nederland
Provincie: Gelderland
Lengte: 40 km
Beginpunt: Station Elst

Ga met de rug naar het station richting centrum. Na een paar honderd meter kom je bij knooppunt 17. Volg de knooppunten 18, 24, 23, 33, 26, 32, 75, 57, 56, 55, 54, 58, 77, 78, 80, 39, 75, 22, 25, 17. Vanaf 17 weer terug naar het station.

Horeca onderweg

Lees alles over de horeca die je onderweg zult tegenkomen tijdens deze mooie fietstocht.

Landwinkel De Lingegaerdt Elst

Al vrij snel na het begin van de route tref je deze uitgebreide landwinkel met een keur aan streekproducten. Landwinkel De Lingegaert is van oorsprong een fruitbedrijf met als neventak de teelt van groente en met name witlof. Het bedrijf van Henk en Maria Tijsen startte in 1975 als eerste met het planten van Elstar. Een jaar later werd deze appel geïntroduceerd – met groot succes! Met de introductie van de Elstar is De Lingegaert direct op de kaart gezet! Open van dinsdag t/m zaterdag.

Grand Café de Bongerd in Heteren.

Open op maandag en van woensdag t/m zaterdag.