Dat Tsjechië een wijnland is, is niet bij iedereen bekend. Bijna alle Tsjechische wijnen komen uit de regio Zuid-Moravië bij de stad Brno. De export is laag, want de meeste wijn gaat naar de Tsjechen zelf. Harmke proefde mee!
Muziekfaculteit in Brno
Leven in Brno
Van Brno wist ik weinig. Bij toeval ontdekte ik dat mezzosopraan Magdalena Kožená er werd geboren en er is getrouwd met de Engelse dirigent Simon Rattle. Ook de auteur van The Unbearable Lightness of Being komt uit Brno, Milan Kundera. Brno is, na Praag, de grootste stad van Tsjechië. ‘In Praag werk je, in Brno leef je’ wordt gezegd. Het rijke Brno was ooit omringd door een fort. De officiële stichting was in 1243, maar al in de tiende eeuw was het gebied bewoond. De rivieren Svratka en Svitava komen er samen. Er zijn dertien universiteiten, waarvan de oudste uit de negentiende eeuw dateren. Opmerkelijk: liefst een op de vier inwoners is student!
Liberty Square
Ridderstandbeeld ‘Courage’
Vrijheidsplein
Dé eye-catcher van Brno is kasteel Špilberk, dat van heinde en verre al zichtbaar is. Verder is er de Peter-en-Paulus-kathedraal, neogotisch van buiten, barok van binnen. Hij staat afgebeeld op de munt van 10 kronen. Er rijden veel trams in Brno, de oude modellen zijn Škoda’s, de nieuwe ook, maar die hebben een gestroomlijnd Porsche-design. De ‘Champs Elysées’ in het compacte hart van Brno is avenue Joštova, die uitkomt bij de Thomas-kerk. Ernaast staat een immens standbeeld van een ridder te paard, ‘Courage’. Mozart is 1677 in Brno geweest, ook van hem is er een standbeeld. Op het driehoekige Liberty Square trekt een ‘fallus’ de aandacht, het is een klok.
Het oude raadhuis
Oude raadhuis
Op de trappen van de St. Jacobskerk zitten studenten bier te drinken. Ik ga binnen in de verrassend lichte kerk. De originele glas-loodramen zijn gesneuveld en werden vervangen door gewone ramen. Veel daglicht stroomt daardoor binnen. De decoraties op de St. Jacobskerk zijn van beeldhouwer en architect Anton Pilgram (1460-1516). Van hem is ook de decoratie op de toren van het oude raadhuis in Brno. In de steen maakt hij bewust een gekke kronkel, mogelijk om te laten zien waartoe hij in staat is. Pilgram was een van de beste leerlingen van beeldhouwer Nikolaus Gerhaert uit Leiden. Pilgram ontwierp na zijn vertrek uit Brno de Stephansdom in Wenen.
Koffie & wijn
- Bistro Franz – Na een wandeling naar de botanische tuin beland ik bij Franz, een van de weinige cafés die op zondag vroeg open zijn. De macchiato smaakt er prima.
Bistro Franz
- Monogram – Heeft naar verluidt de beste koffie in town en eigenaar Adam is volgens insiders de beste barista van het land. Hij wil best even poseren voor de foto.
Adam van koffiehuis Monogram
- Sušenkárna – Schattig bakkertje. Ik drink er kruidige filterkoffie, de enige koffie die ze serveren, en kies er koekjes bij: meringue-met-amandel, chocola-met-chili.
Koffie en koekjes bij Sušenkárna- Retro Consistorium – Tijdens een driegangendiner proef ik champagne Samsula, van chardonnay en riesling. Bij het dessert komt een glas pálava, van de lokale druif.
- Just Wine – Wijnlokaal opgericht door twee jongens, ‘We simply like wine’ is hun motto. Vooral de rosé van wijnmaker J. Stavek verrast me. Die smaakt naar aardbeien.
Wijnlokaal Just WineKasteel Lednice
Lednice-Valtice is een kunstmatig aangelegd cultuurlandschap, het grootste van Europa. De highlights zijn de twee kastelen: Lednice en Valtice. In kasteel Valtice kun je wijnproeven (zie bij Salon Czech). Kasteel Lednice uit de zeventiende eeuw is UNESCO Werelderfgoed.
Lees ook dit artikel: Een reis langs de twaalf UNESCO-monumenten van TsjechiëHet was eigendom van de familie Liechtenstein, dezelfde als van het dwergstaatje. Er is een prachtige bibliotheek, met blauw behang en eikenhouten wenteltrap, die met de hand is vervaardigd en gemaakt van slechts één eikenboom. Het kasteel heeft plafonds van walnoothout en lindenhout en ligt midden in een klassieke landschapstuin. Ook is er het palmenhuis: een tropische kas.
Kasteel Lednice
De bibliotheek van kasteel Lednice8x wijnproeven in Zuid-Moravië
Wijnregio Zuid-Moravië bestaat uit vier subregio’s: Znojemská, Mikulovská, Velkopavlovická en Slovácká. De kwaliteit van de Tsjechische wijnen is uitstekend. Tsjechië exporteert wijn echter niet op grote schaal, daar is de productie simpelweg te laag voor. De Tsjechen drinken hun wijn liefst zelf. En ik doe daar deze reis flink aan mee! Eindscore na mijn bezoek aan diverse wijnhuizen: circa 60 glazen in 3 dagen.
Druiven in Zuid-Moravië1. Czech Salon
Deze salon is gevestigd in voornoemd kasteel Valtice. In de kelders kun je meer dan honderd wijnen proeven van wijnmakers uit de vier subregio’s van Zuid-Moravië, van druiven als pálava, neuburger, welschriesling en grünerveltliner, de meest verbouwde druif in Tsjechië. De welschriesling 2016 van ‘garage winery’ Karel Průša vind ik bijvoorbeeld erg goed. Maar ook de chardonnay & pinot gris barrique 2015 van wijngoed Sonberk dat we nog zullen bezoeken bevalt me zeer. salonvin.cz
moravie-valtice-kasteel-czech-salon2. Pijuziju
Kateřina Šílová is een vrouwelijke wijnmaker. Haar wijngoed in een voormalig slachthuis in de stad Mikulov is een ‘garage size’ winery. 20.000 flessen per jaar produceert ze. Wit, rood en rosé’s. Ik proef een ongecompliceerde rosé 2017 van St. Laurent-druiven, te omschrijven als ‘terraswijn’. Ook de groene sylvana 2017, van een bekende druif uit de Elzas, kan me bekoren. Bijzonder is de oranje pinot blanc, een natuurwijn, die 10 maanden ‘op het vel’ gefermenteerd werd. pijuziju.cz
Wijngids Petr bij Pijuziu3. Baláž
De volgende wijnboerderij is Baláž in wijndorpje Dolni Dunajovic. Ook hier is het vooral wit wat de klok slaat, zoals de pinot gris 2017. ‘Welke wijn vind ik lekkerder en waarom’ is volgens gids Petr Očenášek die de tour begeleidt de enige vraag die telt. ‘In Frankrijk wordt bij elke gang een andere wijn geschenken. In Tsjechië doen we daar niet aan. Hier in Zuid-Moravië schenken we hooguit twee of drie wijnen bij een vijfgangenmenu. Na de maaltijd drinken we vrolijk verder.’ vinarstvibalaz.cz
Wijnboerderij Baláž4. Lipa
We zijn niet bij een Formule 1-garage, maar bij een ‘garage winery’: Lipa. Het zwart-wit geblokte logo op de etiketten roept nu eenmaal die associatie op. Het motto van Lipa komt van Hemmingway: ‘Wijn is het meest natuurlijke in de wereld.” De vierde generatie staat hier aan het roer. Ik proef onder meer een neuburger 2017 met frisse tonen en een riesling 2017. Het logo is door de oom van de eigenaren – twee broers – ontworpen, de bekende kunstenaar Libor Lípa. vinolipa.cz en lipaart.cz
De mannen van Lipa5. Fabig
In Tsjechië wordt wijn geclassificeerd op grond van het suikergehalte, van droog tot zoet. In Hustopeče op de route naar Bratislava spreek ik wijnmaker Roman Fabig. De bakken met de druivenpluk van gisteren (sauvignon blanc) staan klaar om verwerkt te worden. Fabig heeft zes variëteiten sauvignon naast andere druiven. Zijn wijn bevalt me, zoals die met het roze label: grassige sauvignon! Of de Sahara met geel label, 3g suiker en tonen van limoen. Fabig is met 100.000 flessen per jaar middelgroot. fabig.cz
Wijnmaker Roman Fabig6. Sonberk
Sonberk is het wijngoed met veruit de mooiste ligging: op een heuvel met uitzicht op uitgestrekte wijnvelden tot aan kasteel Děvičky in Pavlov toe. Er wordt onder meer pálava verbouwd, maar ook blauwe druiven als merlot. Alle druiven zijn handgeplukt. Het terroir is kalksteen met daarop lichte aarde. Flagship wine is de riesling 2015, die een gouden medaille won: tonen van honing en gedroogde abrikoos. De breedtegraad van Sonberk is 49, dezelfde als die van de Champagnestreek! sonberk.cz
Wijngoed Sonberk7. Nepraš & Co.
Pavlov is een dorp met een straat vol historische wijnkelders. Ik bezoek er Nepraš & Co. van Radomír, voorheen restaurateur van historische monumenten, en zijn vrouw Ludmila. Ze produceren uitsluitend organic wijnen om zo dicht mogelijk bij de natuur te blijven. Het unieke, mineraalrijke terroir van Pavlov is UNESCO Werelderfgoed: kalksteen die uit diepe aardlagen aan de oppervlakte kwam. Ik proef er onder andere de riesling 7g met op het label een mammoetslagtand met inscriptie, te zien in het prehistorisch museum in het dorp. Wijn met veel ‘tongsensatie’! vinarstvinepras.cz
De kelder van Nepraš & Co.8. Petrov Plže
Eveneens Werelderfgoed zijn de traditionele wijnkelders van Plže in het dorp Petrov. De kelders bevinden zich in een web van blauw-witte huisjes die beschilderd zijn met kleurige bloemetjes en een dak hebben van gras. Achter in de huisjes bevinden zich wijnkelders waar je naar hartenlust kunt proeven. Ze liggen langs de wijnfietsroute die in Moravië is uitgezet. Overigens is drinken en rijden niet toegestaan in Tsjechië, ook niet voor fietsers. Dus plan voldoende overnachtingen in.
Wijnkelders van Petrov PlžeTip: oogstfeest in Strážnice
Elk jaar in september wordt in het dorp Strážnice de wijnoogst groots gevierd met een folkloristisch festival. Er is een kermis en bij de kraampjes in de straten is niet alleen wijn te krijgen, maar bijvoorbeeld ook hartjes van peperkoek of de zoete pizza ‘frgal’.
Op een podium wordt muziek gemaakt door ensembles in traditionele klederdracht.
Het dorp Strážnice
Oogstfestival in StrážniceHoe kom je er?
Ik vloog met Austrian naar Wenen. Vanaf daar ging de reis per auto naar Zuid-Moravië. De stad Brno heeft een internationale luchthaven, vanuit Nederland gaan er vooralsnog echter geen rechtstreekse vluchten naartoe.
Met dank aan: Verkeersbureau van Tsjechië, czechtourism.comgotobrno.cz/en, jizni-morava.cz/en.
Elke maand de fijne tips van Harmke ontvangen?
Wil jij gratis elke maand deze en andere plekken ontvangen die Harmke heeft bezocht? Laat je e-mailadres achter en krijg elke maand als eerste de insider tips in je mailbox. En Harmke stuurt geen spam!
Peter-en-Paulus-kerk in Brno
