Kunst en cultuur in Noord-Noorwegen

Van de Sami tot de Vikingen en de huidige internationale samenstelling van de bevolking heeft Noord-Noorwegen een rijke cultuur waarin voor elk wat wils te vinden is.

Sami

De Sami-cultuur is een van de oudste culturen van Europa. De Sami zijn dan ook erkend als oorspronkelijke bewoners van Noorwegen. Eeuwenlang leefden ze heel dicht bij de natuur en in evenwicht met het extreme klimaat in Noord-Noorwegen. Ze leefden in kleine, nomadische gemeenschappen als jagers, vissers en rendierhoeders. Van natuurlijke materialen zoals hout en huiden maakten ze mooie gebruiksvoorwerpen zoals kleding en messen. Dit handwerk wordt duodji genoemd.

Rendierhoeder

Vanaf ongeveer 1600 werden de Sami steeds meer onderdrukt door de regeringen van de landen waarvan hun leefgebied deel uitmaakte. Ze werden bekeerd tot het Christendom en hun eigen taal en cultuur raakte steeds meer in de verdrukking omdat er vanwege hun nomadische bestaan op hen werd neergekeken.

Inmiddels wordt de Sami-cultuur weer in ere hersteld: de Samische taal wordt onderwezen op school en kinderen van Sami hebben recht op vrije dagen om mee te kunnen trekken met de rendieren. De Sami hebben een eigen hoofdstad, parlement en vlag. Maar weinig Sami kiezen nog voor de traditionele levensstijl: het leven met de rendieren. Omdat de kennis van de natuur en bijvoorbeeld het rendieren hoeden niet wordt opgeschreven en alleen wordt overgedragen als iemand echt kiest voor een traditionele Sami-levenswijze, gaat steeds meer kennis verloren. Niet alleen gebruiken veel Sami tegenwoordig een sneeuwscooter of helikopter bij hun werk in plaats van traditionele middelen, ze kiezen er ook steeds vaker voor om in de stad te gaan wonen en een gewone baan te nemen.

Vikingen, trollen en elanden

Behalve de Sami-cultuur kom je in Noorwegen ook dingen tegen die wij vaak met Scandinavië associëren, zoals overblijfselen uit de Vikingtijd, elanden en trollen en andere wezens die hier in de uitgestrekte natuur zouden leven.

Internationaal

Maar de huidige samenleving in Noord-Noorwegen is vooral internationaal te noemen. Hoe afgelegen Noors Lapland ook lijkt, van overal ter wereld komen mensen er voor korte of langere tijd naartoe. Zo kan het gebeuren dat het personeel van je hotel in Noord-Noorwegen onderling Engels spreekt omdat ze verschillende achtergronden hebben. In Tromsø bedient een Braziliaan de kabelbaan en in Honningsvåg heeft een Spanjaard een ijsbar met een grote souvenirwinkel opgezet.

IJsbar Artico

Al die internationale invloeden betekenen niet dat de bevolking versnipperd is. Sterker nog, hoe noorderlijker je komt, hoe saamhoriger de mensen zijn. Zo heeft het eiland Magerøya een opvallend groot aantal sport- en toneelverenigingen. Juist door de kou en het donker in de winter lijken de mensen elkaar meer op te zoeken.

Al die internationale invloeden zie je natuurlijk ook terug in de kunst. Zo zijn in het bezoekerscentrum van de Noordkaap de werken te bewonderen van de Duitse Eva Schmutterer, die in haar atelier op Magerøya papiercollages maakt. De Amerikaanse Erica maakt in Honningsvåg kunst van dingen die ze op het strand vindt en helpt daarmee ook nog eens mee aan het schoon houden van de natuur.

Aterlier Erica from America