De IJssel is een van de mooiste grote rivieren in ons land. Tijdens de herinrichting Geef de rivier de ruimte is veel in de natuurlijke staat hersteld. De IJssel vormt een kronkelende scheidslijn tussen de bossen op de heuvelachtige Veluwe en de vlakke weilanden van Salland. Tijd voor een fietsrondje langs beide oevers vanuit Zwolle.

Zwolle is een bekroonde fietsstad met riante fietspaden. Snel fietsen we vanuit Zwolle in het groen. De IJssel slingert zich voor ons.

Als Hanzestad floreerde Zwolle dankzij de IJssel. De stad ligt echter van de rivier af. Het drassige gebied was niet geschikt voor het bouwen van een stad. Aan de overkant lonkt het Anton Pieckstadje Hattem.

Daar komen we straks doorheen. Rechts ontwaren we de Hanzeboog: de nieuwe spoorbrug over de rivier.

We gaan echter linksaf langs de IJssel. De rivier is prachtig in oude glorie hersteld met nevengeulen in de uiterwaarden om ook het water bij grote aanvoer de ruimte te geven.

De Schellerwade is echter al een oude plas die al lang is afgesneden van de rivier.

We fietsen naar het zuiden en dat betekent dat de zon voor ons weerspiegelt op het water.

Ooit werd hier volop klei gewonnen voor de steenfabriek die hier prominent in het landschap stond. Aan de overzijde van de IJssel tekent zich duidelijk de heuvelwand van de Veluwe af. Een van plasgebieden is de Tichelgaten met moerassen en weilanden.

Bij de tichelgaten zijn twee vogelkijkhutten, namelijk De IJsvogel en De Visarend

Zoals de naam van de hut al suggereert, maakt je bij de hut De IJsvogel inderdaad kans op het zien van een echte ijsvogel. Verder treft je in het gebied diverse eendensoorten aan. Aan het einde van de zomer en in het begin van het najaar, wordt de visarend hier soms gezien. Ook de zeearend is hier een enkele keer waargenomen, maar het blijft een zeldzaamheid in het gebied. Windesheim is ook de naam van de grote Christelijke Hogeschool in Zwolle met ook een vestiging in Almere. Mede dankzij dit instituut is Zwolle voor een belangrijk deel een progressief-Christelijke stad met de Christen Unie als grootste partij in de gemeenteraad.

Fietsend langs de natte uiterwaarden zien een duidelijk gevarieerde plantengroei.

Met een pontje de IJssel over

Wijhe kent de Langstraat als een aardige dorpstraat met een ruime keuze aan horeca. Taverne de Molen is gevestigd in een molen uit het jaar 1703. Wijhe is de plaats van worstmakerij Stegeman. Vooral bekend om de harde worsten. Stegeman fabriceert tegenwoordig ook vegetarische worsten.

Tussen Deventer en Zwolle overspant geen enkele brug over de IJssel. Bij Wijhe kruist al sinds jaar en dag het Wijheseveer de rivier de IJssel. Het is de scheiding tussen de provincie Overijssel aan de Wijhese oever en de provincie Gelderland aan de Heerdese oever. Een overtocht duurt slechts enkele minuten. Het veer vaart dag in dag uit maar liefst 200 keer heen en weer, zeven dagen in de week voor voetgangers, fietsers en gemotoriseerd verkeer. Ook vrachtauto’s tot en met 25 ton kunnen mee aan boord.

De waterloop van de IJssel lag vroeger westelijker tegen de heuvelrug van de Veluwe aan.24) Dus fietsen we door een open landschap tussen de oude en de nieuwe rivierbedding.17) 18) 19) In het kader van geef de rivier de ruime is een nieuwe nevengeul gegraven, die het water bij veel toevoer de ruimte moet geven. Tijdens het graven zijn belangrijke archeologische vondsten gedaan die veel geheimen blootgaven over de vroegere bewoners.

Het sierlijke Johannes de Doperkerkje van het nietige Vorchten staat op een terp om bescherming te bieden tegen hoog water. De vorm geeft al aan de het godshuisje een aantal malen is uitgebreid. Het oudste deel van het kerkje dateert uit de 9e eeuw. Al voor de 12e is het godshuis al ingrijpend verbouwd.

Burgervader Van Meurs van Heerde

Langzaam komt het hoger gelegen land op ons af. Precies op de grens tussen de Veluwe en het IJssel-landschap ligt Heerde. Dit is een dorp met status. Een van de riante panden is het raadhuis.

Op de gevel prijkt het jaar 1928, maar het gebouw is uit 1868. De toenmalige burgemeester Nicolaas Stephanus van Meurs liet de oorspronkelijke villa bouwen als zijn woonhuis. Van Meurs was maar liefst zestig jaar burgervader van Heerde. In 1926 droeg de familie het pand over aan de gemeente. Dit is echt een raadhuis, zoals een raadhuis moet zijn, bijvoorbeeld in een TV-serie.

In 2021 is de voormalige villa ingrijpend gerenoveerd. De raadzaal is uitgebouwd met een serre, zodat de raadsleden tijdens een langdurige vergadering volop uitzicht hebben op het weelderige groen. Deze zaal is ook een romantische locatie voor het sluiten van een huwelijk.

In het raadhuis zetelde vroeger ook de veldwachter. De cel, waarin de dienaar der wet boeven, landlopers en ander verdacht gespuis opsloot, is nu het secretariaat. Op het dak zijn zonnecellen, maar die zie je vanaf de straat niet. Slim gedaan in Heerde.
Burgemeester Van Meurs liet ook de witte Villa Welgelegen bouwen. In 1957 kwam het pand in gebruik als kerkelijk centrum van de Hervormde Gemeente. Achter de villa kwam een aanbouw, maar sinds 2008 stond het complex in de aanbieding. De villa en de aanbouw vormen nu een complex wooneenheden en studio’s voor jongeren.

Heerde lijkt nu chique, maar een belangrijke broodwinning was vroeger het houden van schapen. De herders trokken dagelijks hun kuddes op de heiderijk Veluwe erop uit. Honden assisteerden om de groep in het gareel te houden. ’s Avonds werden de wollige dieren bijeengedreven op de veilige Brink. Opmerkelijk in Heerde is dat de Brink, niet de kern vormt van het dorp. Dat is de brede Dorpsstraat met winkels en terrassen.

Eenzaam op de Brink staat een beeldje van een herder met zijn hond. Een andere herinnering uit de tijd van de schapen is de naam van het plaatselijk nieuwsblad De Schaapskooi.

Landgoed Vosbergen

Na de overgang naar een bosrijke omgeving past een landgoed. Vosbergen is nog altijd adellijk bezit van de familie Kamerlingh Onnes van Dedem. De havezate zelf lijkt klein door de rustieke trapgeveltjes. Het kasteel wordt al genoemd in een document uit 1578 en is sindsdien nauwelijks veranderd. Het privébezit is niet toegankelijk voor het publiek. Wel kun je een afspraak maken voor een huwelijk in deze romantische locatie. Je mag overigens vrij wandelen door het landgoed, maar niet voorbij het bordje “verboden toegang”.

Welkom in het Zwolse Bos

Het Zwolse Bos dankt zijn naam aan de tijd van waterwingebied van de stad Zwolle. Via een stelsel van buizen en leiding werd het door de natuur gezuiverde water opgevangen en vervoerd.

Het bos is feitelijk nog niet eens zo lang bos, maar was een uitgestrekt heidegebied. De naam was destijds Heerderheide. De herders met hun kuddes trokken er vanuit Heerde naar hier op uit. Om de heide te ontginnen zijn lange, kaarsrechte dreven aangelegd, die nu nog de bospercelen van elkaar scheiden.

Het huidige bos is nu ruim 100 jaar oud en bestaat vooral uit ruisende naaldbossen, grote douglas-sparren, lanen, vennen, en een prachtig groot glooiend heideveld met een top van wel 40 meter hoog, de Tonnenberg.

Zo dicht bij de stad Zwolle zou je veel drukte verwachten, maar er is ruimte genoeg. De wildstand heeft zich ontwikkeld. Als je geluk hebt, kom je een edelhert tegen.

Anton Pieck stadje Hattem

Weer terug in de IJsselvallei ontwaren we de contouren van Hattum. De stadsmuur van het Anton-Pieckstadje maakt indruk.

De kunstschilder liet zich graag in Hattem inspireren. Anton Pieck is vooral bekend geworden om zijn romantische tekeningen met levendige taferelen uit een geïdealiseerd nostalgisch verleden.

Hij was ook de ontwerper van het oorspronkelijke sprookjespark de Efteling, destijds nog zonder de grote attracties als de Python. Pieck beeldde zijn typetjes vaak aangedikt uit. Iemand met een wat groot uitgevallen neus, kreeg op zijn prenten wel een hele lange neus. Het kan bijna niet anders, maar in Hattem is een Anton-Pieckmuseum.

Net als de grote broer Zwolle aan de overkant van de IJssel floreerde Hattem tijdens de middeleeuwen als Hanzestad. Dankzij de IJssel bracht de scheepvaartverbinding naar de Oostzee rijkdom in de stad. De havenactiviteiten verdwenen echter. Ten noorden van Hattem is nog wel een jachthaven.

Binnen de stadsmuren is veel van de oude bebouwing behouden gebleven. Het is heerlijk dwalen door de oude straatjes. Automobielen van bezoekers moeten worden geparkeerd buiten de stadsmuren.

Op drukke weekeinden kun je echter in de Kerkstraat en de Kruisstraat over de hoofden van de schrijdende massa lopen. Opmerkelijk dat de meute nauwelijks toekomt aan de rustige straatjes.

Het meest bekende beeld van Hattem is de Dijkpoort uit de 14e eeuw. De hoektorentjes op de poort zijn echter pas aangebracht tijdens een verbouwing uit 1908. Verantwoordelijk voor deze versierselen is de beroemde bouwmeester Pierre Cuypers van het Centraal Station en Rijksmuseum in Amsterdam.

Cuypers gebruikte hiervoor een andere steensoort. De grote bouwmeester bracht vaker dit soort torentjes aan om een oud bouwwerk wat meer sprookjesachtig te maken, zoals ook de Koppelpoort in Amersfoort.

De Andreaskerk is eveneens niet onopvallend. Het oudste deel rond de toren dateert uit 1225. De romaanse stijl is duidelijk zichtbaar. Door de boei als Hanzestad was een groter kerkgebouw nodig. Achter de toren verrees in de 15e eeuw een gotische kerk. Vanaf de Markt ligt de kerk verscholen achter twee statige panden. Alleen de toren is zichtbaar.

Hattem huisvest het Nederlands Bakkerijmuseum in het Backhuys. Het museum heeft ook een kinderprogramma. De kleintjes kunnen lekker kneden in een deeg voor smakelijke koeken.

Hanzeboog over de IJssel

Bij Zwolle liggen 3 bruggen over de IJssel. De nieuwste is de spoorbrug Hanzeboog uit 2011. De oude hefbrug voldeed niet meer aan de eisen door de nieuwe spoorverbinding via Almere en Lelystad. Langs de spoorbaan kwam ook een fietspad op de brug. Vanaf de Hanzeboog kijken we vrij uit op het spel van IJssel en de nevengeulen.

Vanaf de Zwolse oever vestigen we onze blik nog een keer op Hattem aan de overkant om door het groen terug te keren naar het station van Hanzestad Zwolle.

Routeinformatie

Fietsroute: IJssel en Zwolse Bos
Land: Nederland
Provincie: Overijssel
Lengte: 51 km
Beginpunt: Station Zwolle
Eindpunt: Station Zwolle

Route beschrijving met knooppunten

Verlaat station Zwolle aan de kant van het stationsgebouw. Ga met de rug naar het station rechtsaf en volg de knooppunten: 18, 19, 11, 12, 21, 32, 27, 31, 66, 92, 96, 42, 91, 23, 80, 90, 16, 85, 84, 1, 39 60, 58, 94, 90, 92, 17, richting 65 en je komt weer bij het station Zwolle.

Horeca en winkels onderweg

19 km Wijhe: Terras de Loswal, aan de IJssel. Maandag en dinsdag gesloten, overige dagen open vanaf 11:00 uur. Even van de IJssel af is keuze in het dorp. Leuk is Taverne de Molen 1703 met terras. Het etablissement in de molen tap echt Alfa bier uit Limburg. Maandag en dinsdag gesloten. Overige dagen geopend vanaf 10:00 uur.

29 km Heerde: Je moet even van de route af naar het centrum, maar daar is voldoende keuze.

43 km Hattum: In Hattum is ruime keuze.

Verblijf tips voor overnachten in Zwolle

In Zwolle liggen leuke hotels waar je het Fietsrondje van de Maand goed mee kunt combineren.

Campanile Hotel Zwolle

Dit eenvoudige, maar vriendelijk en ruim opgezette driesterren hotel ligt net buiten de Singel rond de oude binnenstad. Een prima verhouding tussen prijs en kwaliteit. Vanuit dit hotel loop je zo de oude stad in.

Hotel Oldenburg

Cubaanse sferen in een statig herenhuis, midden in het uitgaansgebied Melkmarkt. De kamers zijn niet alleen fraai, maar ook groot. Voor de fietsen is een veilige, afgesloten ruimte. Boeken kan hier.

Grand Hotel Wientjes

Voor alle luxe valt de prijs mee. Het gebouw in een fraaie tuin heeft een klassieke uitstraling, maar de kamers zijn modern. Ooit was dit de ambtswoning van de burgemeester van Zwolle. Uitstekende locatie bij het station en dicht bij de Singel. De ontvangst is vriendelijk. Een ideale gelegenheid voor een second honeymoon.

Combinatie met het fietsrondje van de maand Zwolle

Dit fietsrondje valt uitstekende te combineren met het eerder verschenen fietsrondje van de maand Zwolle. Hier vind je ook meer informatie over de stad Zwolle zelf: verkeersbureaus.info/fietsrondje/2021/03/01/157176-fietsrondje-van-de-maand-maart-zwolle-47-km/

Meer foto’s van dit fietsrondje van de maand

Lees ook dit nieuws

Veertien Veluwse gemeenten bundelen opnieuw hun krachten Essentiële reisgeschenken voor jouw Nederland trip