De hoofdstad van Overijssel heeft zich als een raket ontwikkeld tot een grotere stad. Je fietst echter snel over riante fietspaden de stad uit naar de groene rand om de stad met het Zwarte Water, de Vecht en niet te vergeten de IJssel. De oude Hanzestad leent zich om er een nachtje te blijven.

Stationswijken hebben vaak iets statig. Nadat in de tweede helft van de 19e eeuw de stations verrezen, gingen hier de welgestelden wonen. Dit gold ook voor Zwolle. Hotel Wientjes in deze wijk heeft de allure van een Grand Hotel. Toch is het monument niet als hotel gebouwd, maar als burgemeesterswoning. De fontein in de kronkelende Singel spuwt het water lustig alle kanten op. De Sassenpoort lijkt te waken over de binnenstad, maar we moeten naar een andere blinkvanger: de kerktoren met de bijnaam de peperbus.

De fietsknooppunten voeren ons om de oude stad heen. We kunnen echter niet de verleiding weerstaan om even de smalle straatjes in te duiken voor koffie met appeltaart op de Grote Markt. De route langs de Singel biedt ons regelmatig levendige inkijkjes in oud Zwolle. Het Almelose kanaal is door een stukje oude stad gegraven en knelt het smalle Noordereiland van rest van de stad af. Oude schepen herinneren aan de gloriejaren Beste fietsstad We nemen kennis waarom Zwolle in 2014 is verkozen tot de beste fietsstad. Een riant fietspad brengt ons van de oude stad via tunnels onder drukke wegen door naar de lommerrijke oevers van het Zwarte Water tussen de nieuwbouwwijken.

Voor het beheer van het groen zet Zwolle schapen in: wandelende grasmaaiers. Het Zwarte Waters is echt gitzwart. De watersport tiert welig op, maar uiteindelijk fietsen we eenzaam op een dijk tussen het groen. We duiken even het natuurgebied Buitenlande Langeholde in daar waar de Vecht in het Zwarte Water uitmondt. De Vecht laat zich even zien, maar we maken een rondje om de stad en moeten dus snel van het riviertje af. Waar is de stad? Vragen wij ons regelmatig af. Toch zitten we regelmatig pal langs de stadsrand. De fietspaden zijn opmerkelijk rustig. Pas op voor laag overvliegende golfballen.

Dicht bij de stad is natuurlijk een ideale plek voor een moestuintje van de stedelingen. Het leuke van zo’n tuincomplex is de lappendeken van uiteenlopende gewassen op een kleine oppervlakte.

Andere delen van het groen zijn ingericht als golfbaan. We fietsen dwars tussen de holes. Pas op voor laagovervliegende golfballen! Zwolle kent veel natuurlijk water, maar de uitgestrekte en grillige Wijthmenerplas is onstaan door zandwinning voor wegenbouw en dijken. Het is het grootste vrije zwemwater voor Zwolle en omgeving. Op het terras van Lakeside amuseren we ons met de capriolen van de wakeboarders op de waterskibaan.

Drijvende zonnepanelen

In niet iedere plas die ontstaan is door zandwinning kan gezwommen worden. Op het water van de Sekdoornse plas drijven sinds juni 2020 maar liefst 40.000 zonnepanelen. Voldoende voor de energie van 4000 Zwolse huishoudens. Het systeem maakt gebruik van speciale panelen die licht doorlaten. Er zijn lichtstraten en ook tussen de panelen zit ruimte. Op deze manier blijft licht zoveel mogelijk het water raken. Bovendien zijn de zandwinplassen nooit volledig bedekt met zonnepanelen, zodat er voldoende ruimte overblijft voor flora en fauna.

Aan de overzijde van de IJssel lonkt Hattem

Kruip door sluipdoor bereiken we de IJsseldijk. De rivier lijkt ver weg, maar bij hoogwater stromen de uiterwaarden echt vol met water.

Aan de overzijde lonkt Hattem, het stadje dat Anton Pieck inspireerde tot het maken van zijn levendige prenten die ons ver terug brengen in de tijd. Het lijken net echte mensen, maar de neuzen van zijn typetjes zijn echter wat langer in dan in de werkelijkheid. Het pontje verleidt ons om even heen en weer te varen naar het Anton Pieck Museum.

Aan de overzijde lonkt Hattem, het stadje dat Anton Pieck inspireerde tot het maken van zijn levendige prenten

Zwolle heeft 3 bruggen over de IJssel. De jongste is de spoorbrug Hanzeboog uit 2011, die de hefbrug verving. Deze hefbrug moest regelmatig omhoog en dat leverde beperkingen op voor het treinverkeer. Vooral toen de nieuwe Hanzelijn in gebruik werd genomen. Naast de sporen ligt ook een fietspad.

Engels Werk

Zwolle kende behalve de stadswallen ook een verdedigingswerk tussen de stad en IJssel. De vermaarde fortenbouwer Menno van Coehoorn gaf adviezen. In 1790 had de linie geen functie meer door de komst van het Willemskanaal dwars door het gebied. De aarden wallen werden onderdeel van een park. Vanwege de Engelse landschapsarchitectuur kreeg het gebied de naam Engelse werk. De spoorlijn knelde het oostelijk gebied van het park af. Dit deel is na de komst van het spoor in 1886 veranderd in weilanden. Een groot deel van het Engelse werk is drassig dat bij veel wateraanvoer onder water staat.

Midden in het gebied is een afgesloten vogeleiland. Vanaf het terras van de uitspanning kijken we uit over de uiterwaarden die in 2015 geheel zijn heringericht met onder andere een beverburcht.

Majestueus dient de hoge staalconstructie van de oude IJsselbrug zich aan. We maken een soort ereslinger onder deze brug door. De brug uit 1930 werd tijdens de Tweede Wereldoorlog twee keer opgeblazen: in de meidagen van 1940 door de Nederlandse genie om de Duitse opmars te vertragen en in 1945 door de Duitsers om de geallieerden te stoppen. Al in 1947 was de brug weer in oude glorie hersteld. Tot 1970 moest al het doorgaande autoverkeer nog over deze brug. In dat jaar kwam de A28 gereed met de noordelijke brug.

Het water sijpelt tussen de sluisdeuren

Over oude ophaalbruggetjes passeren we de sluiskom van het Willemsvaart. Het water sijpelt nog altijd tussen de deuren. Sinds het in gebruik nemen van het Zwolle-IJsselkanaal in 1965 heeft de Willemsvaart praktisch alleen nog maar een recreatieve functie en is verderop ook afgekneld.

Vreugderijkerwaard, wie heeft deze prachtige naam bedacht? Het natuurgebied bestaat uit vijf meter hoge zandduinen en de uiterwaarden van de IJssel.

In 2003 is door deze uiterwaarden een nevengeul gegraven om bij veel aanvoer het water een snelle weg te geven. Met uitzonderingen van de tijden van hoog water is de waterstand in de geul laag. Dit maakt het gebied tot een ideale leefomgeving voor diverse vogelsoorten. We kunnen het bewonderen vanaf de dijk, maar duiken ook naar beneden langs de dijk.

Spookstation

Na een bocht koersen we op de Zwolse nieuwbouwwijken Westerholte en Stadshagen af. Tussen beide wijken weerkaatsen de zonnestralen op het nieuwe station Stadshagen. Rond dit station is flink gedoe geweest. Tussen Zwolle en Kampen loopt al sinds jaar en dag het Kamperlijntje. Op de kortste spoorlijn van Nederland reden dieseltreinen. Er viel een besluit tot elektrificatie en de snelheid op te voeren naar 140 kilometer per uur. Stadshagen zou een nieuw station krijgen en paste precies in de dienstregeling op het enkelspoortje. In Kampen zou de trein ruim de tijd zijn om te keren.

Het bleek echter dat de ondergrond te zwak was voor 140 kilometer per uur. Langzamer rijden betekende geen tijd om op Stadhagen te stoppen. Aanpassingen zouden te ingrijpend en te duur zijn. Ruim twee jaar lang lag Stadshagen als een spookstation in het landschap. Uiteindelijk kwam er met passen en meten een oplossing. Station Stadshagen is sinds 2020 in gebruik. Er wordt nog flink gebouwd rond het station, maar spoedig zal de treinhalte omgeven zijn door allerlei voorzieningen. We zoeven weer op de riante fietspaden in Zwolle op weg naar het centrum.

Het terras op de Melkmarkt heeft luie zetels met dikke kussens. Dat hebben we wel verdiend na een dagje fietsen.

Fietsroute

Fietsroute: Zwolle
Land: Nederland
Provincie: Overijssel
Lengte: 47 km
Beginpunt: Station Zwolle
Eindpunt: Station Zwolle

Routebeschrijving met knooppunten

Verlaat het station aan de voorzijde. Ga linksaf. Knooppunten 65, 64, 67, 47, 49, 48, 41, 51, 40, 70, 20, 19, 18, 17, 92, 16, 2, 5, 63, 64, 65, en weer naar het station.

Op de ring rond Zwolle is de route vanaf knooppunt 64 met rode bordjes bewegwijzerd als fietsrondje Zwolle. www.anwb.nl/fietsroutes/routes/rondje-zwolle.Weer terug op knooppunt 65 ga je terug nar het station.

Horeca en winkels onderweg

Langs de route tref je bijzondere horeca.

• 11 km, knooppunt 67
  Restaurant/terras Agnietenberg. Stijlvol in het groen. Dagelijks open vanaf 10:00 uur. Ook lunchkaart.

• 20 km , tussen knooppunten 40 -70, Beachclub Lakeside. www.lakesidezwolle.nl/beachclub

Verblijf tips voor overnachten in Zwolle

In en rondom Zwolle liggen een aantal perfecte hotels waar je goed en voordelig kunt slapen. Ze bieden allemaal goede voorzieningen voor fietsers en liggen op uitstekende plekken in Zwolle om je fietsrondje te starten.

Campanile Hotel

Dit eenvoudige, maar vriendelijk en ruim opgezette driesterren hotel ligt net buiten de Singel rond de oude binnenstad. Een prima verhouding tussen prijs en kwaliteit. Vanuit dit hotel loop je zo de oude stad in. Bekijk het hotel hier.

Hotel Oldenburg

Cubaanse sferen in een statig herenhuis, midden in het uitgaansgebied Melkmarkt. Grote kamers. Voor de fietsen is een veilige, afgesloten ruimte. Boek een kamer in Hotel Oldenburg hier.

Grand Hotel Wientjes

Voor alle luxe valt de prijs van Grand Hotel Wientjes mee. Het gebouw in een fraaie tuin heeft een klassieke uitstraling, maar de kamers zijn modern. Uitstekende locatie bij het station en dicht bij de Singel. Vriendelijke ontvangst. Een ideale gelegenheid voor een second honeynoon. Bekijk de tarieven hier.

Zwolle

De Hoofdstad van Overijssel kent een rijk verleden als Hanzestad. Opmerkelijk is dat de stad van de rivier af ligt. Dit In tegenstelling tot andere Hanzesteden aan IJssel, zoals Deventer en Zutphen met stadskades direct aan de IJssel. De bodem bij Zwolle was te moerassig om op te wonen. Verder stroomde de IJssel regelmatig over.

Zwolle bleef vrij klein en had halverwege de 19e eeuw slechts 15.000 inwoners. De komst van het station betekende de aanzet tot een groei. Zwolle werd hét spoorwegknooppunt van het noordoosten van Nederland.

Toch had de stad in 1960 nog maar krap 55.000 inwoners en was aanzienlijk kleiner dan Enschede, de grootste stad van Overijssel. Nieuwe wijken verrezen echter in razend tempo. Zwolle heeft nu bijna 130.000 inwoners. Bij de stadsuitbreidingen is veel aandacht besteed aan de rol van de fiets. Zwolle kent riante fietspaden die de diverse delen van de stad gemakkelijk met elkaar verbinden. In 2014 werd Zwolle uitverkoren al de beste fietsstad van Nederland.

Klein maar gemoedelijk

Het oude centrum van de stad binnen de Singel is nog altijd klein en gemoedelijk. Weliswaar zijn er nieuwe winkelpanden gekomen, maar het is heerlijk dwalen tussen de monumenten in de smalle straatjes. Zwolle kent een krachtige historische vereniging die zich inzet voor behoud en reconstructie van oude gebouwen en stadsgezichten. Hierdoor is de oude stadskern binnen zijn grachten zeer goed geconserveerd gebleven. De binnenstad is voorts beschermd stadsgezicht.

Boven de andere bebouwing toornt de “Peperbus”: de toren van de Basiliek van Onze-Lieve-Vrouw-ten-Hemelopneming. Na de reformatie werden de katholieken uit de kerk verdreven. Het godshuis werd echter niet aan de protestanten gegeven, maar kreeg een niet-kerkelijke functie. In de Franse tijd in 1809 werd het weer een katholieke kerk.

In een ander kerkgebouw: de Broerenkerk is nu boekhandel Waanders, volgens hun zeggen de mooiste boekhandel van Nederland.

Diensten vinden nog wel plaats in de protestantse Grote Kerk, gebouwd als katholieke Sint-Michaëlskerk. Deze gotische kerk uit de 15e eeuw is het grootste rijksmonument in Zwolle. De toren was de met 120 meter de hoogste van Nederland. Nog 8 meter hoger dan de Domtoren van Utrecht. Maar na een aantal blikseminslagen denderde de spits in 1682 naar beneden. Sinds die tijd moet Zwolle het doen met de peperbus.

Stoer staat de Sassenpoort als laatste van de zes verdedigingstorens langs de Singel. Dit indrukwekkende bouwwerk straalt de glorie uit de tijd van de Hanzestad nog volledig uit. Tot 2010 mochten er nog auto’s onder dit rijksmonument doorrijden, maar berekeningen toonden een schade aan door de uitlaatgassen op dit stoere gebouw.

Zwolle is allesbehalve saai

Zwolle had vroeger de naam een saaie stad te zijn, waar weinig te beleven viel. Op zondag was het centrum totaal uitgestorven. Dat nu totaal anders: rond de Melkmarkt zijn trendy horecagelegenheden en ook op de Grote Markt zijn sfeervolle terrassen. Opmerkelijk is het carnaval van Zwolle. Dit wordt gevierd met een grote optocht en straatcarnaval. Ook in het centrum van Zwolle zijn op zondagmiddag veel winkels open.

Zwolle is de stad van de Christelijke Hogeschool Windesheim. In 1986 ontstaan door het samengaan van diverse Christelijke Hbo-instellingen. Windesheim telt ruim 20.000 studenten. Studenten bepalen voor een belangrijk deel het dagelijkse leven in de stad. Opmerkelijk is de samenstelling van de gemeenteraad. In 2018 kreeg de ChristenUnie de meeste stemmen, maar onmiddellijk op de voet gevolgd door GroenLinks.

Spoorwegknooppunt

Zwolle is nog altijd het belangrijkste spoorwegknooppunt in het noordoostelijk deel van ons land. De Daar is Hanzelijn door de polders bij gekomen. De noordelijke provincies zijn alleen per spoor bereikbaar via Zwolle. Alle vele jaren vinden in en rond het station ingrijpende werkzaamheden plaats. Het aantal perrons is uitgebreid. De nieuwe tunnel naar de sporen is breed, maar de nieuwe liften zijn helaas krap. Nu is de voorzijde van het station aan de beurt. Er zijn geluiden om het station te promoveren naar Zwolle Centraal.

De combinatie van het bruisende, hedendaagse Zwolle met de rijke historie en de uitstekende fietsmogelijkheden maken de oude Hanzestad zeker de moeite waard om er een paar dagen te blijven.

Meer foto’s bij dit Fietsrondje Zwolle

Pech onderweg met de Fiets?

Krijg je pech onderweg met de fiets? De Wegenwacht komt je tegenwoordig ook met de fiets of e-bike helpen met het speciale Wegenwacht Fiets abonnement. Sluit hem nu af voor maar €20 per jaar. Je krijgt zelfs in heel Nederland én België pechhulp van de Wegenwacht voor je (electrische) fiets via de ANWB Alarmcentrale. Ben je betrokken bij een ongeval met je fiets? Dan krijg je zelfs juridische hulp.

Lees ook dit nieuws

Fietsrondje van de Maand: IJssel en Zwolse Bos (januari 2023) Romantici opgelet, dit zijn de bloemrijkste steden van Nederland Essentiële reisgeschenken voor jouw Nederland trip Nationaal Hanzejaar opent op 1 april met koggejagen