De schilderijen en grafiek van Ans Wortel (1929-1996) werden in de jaren 1970 bejubeld door critici en de kunstenares groeide uit tot een bekende Nederlander. Grote musea als Het Stedelijk Amsterdam en Gemeentemuseum Den Haag kochten haar werk aan en ze werd een veel gevraagde gast in radio- en tv-programma’s. Haar doorrookte stem, bijzondere verschijning en onaangepaste levensstijl spraken tot ieders verbeelding.

Haar kunst, doordrenkt van diep-vrouwelijke thema’s, viel enorm in de smaak. Óók in het dorp Bergen waar zij 20 jaar woonde in de villa die nu Museum Kranenburgh is. Deze zomer is ze met tentoonstelling Ans Wortel, Bohemienne in Bergen weer terug in ‘haar’ huis. Te zien van 3 juni t/m 16 september 2018.

Stoere vrouwen

In de jaren vijftig besluit Ans Wortel om kunstenares te worden en vestigt zich in Amsterdam. In de cafés rond het Leidseplein ontmoet ze kunstenaars als Lucebert, Remco Campert, Gerrit Kouwenaar en Karel Appel. Waar haar vakbroeders de vernieuwing zoeken in abstracte kunst, blijft Ans Wortel trouw aan de figuratie en ontwikkelt ze een eigen vormentaal, palet, symboliek en thematiek.

Ze maakt talloze schilderijen, collages, monotypen en tekeningen en schrijft en dicht over alles wat op haar pad komt. Op haar schilderijen verschijnen herkenbare, maar vervormde mensfiguren. Vooral forse, stoere vrouwen, met grote handen en ogen, omgeven door surrealistische landschappen.

Onaangepast

In 1968 biedt de burgemeester van Bergen haar villa Kranenburgh aan, nadat hij haar krappe behuizing in Amsterdam heeft gezien. Ans Wortel vult de villa tot de nok met haar werk. Talrijk zijn de feesten en ontvangsten in haar pand, nog talrijker de verhalen over haar excentrieke levensstijl. Haar huis wordt het centrum van de onaangepaste wereld van de kunstenaar, en nam bezoekers daar in mee. Haar vrijgevochten leven zie je terug in haar tekeningen en schilderijen, waarbij ze teksten schrijft over haar gedachten en gevoelens. Wanneer ze na twintig jaar de villa moet verlaten omdat de gemeente er een museum van wil maken, weigert ze te gaan. Ze vecht als een leeuw met advocaten aan haar zijde: ‘Dit huis is van dit werk, en dit werk is van dit huis’, protesteert ze tevergeefs. Uiteindelijk moet ze Kranenburgh verlaten. Ze zou nooit meer terugkeren.

Reconstructie

Aan de hand van fotomateriaal reconstrueerden conservator Patricia Bracke-Logeman en ontwerper Geer Roobeek de wereld van Ans Wortel in de oudbouw van museum Kranenburgh. Met een groot aantal kunstwerken uit museale en privécollecties, maar ook met dichtregels en quotes van Ans Wortel zelf, foto’s en geluidsopnamen wordt recht gedaan aan de invloed van haar veelzijdig kunstenaarschap en de wendbare, autonome geest van deze unieke kunstenares.

Tentoonstelling Ans Wortel. Bohemienne in Bergen | 3 juni t/m 16 september 2018