Jaap Mooy (1915-1987) koos de taal van de kunst om ‘de waanzinnige boosaardige chaos van de maatschappij’ te verbeelden. Hij uit zijn ongenoegen rauw en direct -maar niet zonder humor- in talloze collages, tekeningen en (schroot)sculpturen. Als een zeeman bepaalt hij zijn eigen koers in leven en werk.
Gastcurator Cees de Boer nam Mooys engagement als leidraad voor een tentoonstelling in Museum Kranenburgh, vormgegeven door grafisch ontwerper Jan van Toorn. Te zien vanaf 18 februari 2018.
Mooy schroot
De Bergense kunstenaar Jaap Mooy, opgeleid tot smid en bankwerker, komt eind jaren 30 via Charley Toorop in aanraking met beeldende kunst. Toorop adviseert hem geen kunstenaarsopleiding te volgen, maar juist autodidact te blijven. Met zijn Cobra-achtige, dan weer surrealistische of meer naïef-expressieve kunst is Mooy niet in een stilistisch hokje te plaatsen. Zijn vroege werk laat verwantschap zien met Cobra, maar einzelgänger Mooy wil geen lid worden van deze beweging. Wel neemt hij in 1964 met Karel Appel en Lucebert deel aan de Biënnale van Venetië. Zijn ideeën over de wereld drukt Mooy ook uit in zogenoemde kijkkastjes: montages van allerlei materialen, gevonden voorwerpen en teksten, die soms lezen als een persoonlijk dagboek, soms als ‘berichten uit de samenleving’. In zijn werk op papier zet hij een chaotische, beklemmende wereld neer. Uit schroot bouwt hij sculpturen die vaak de menselijke gestalte als uitgangspunt hebben. Telkens opnieuw proberen kinderen, mensen, dieren en engelen zich te ‘verheffen’: als strijder, generaal of dictator, als kind, meisje of vrouw, als dier, vogel of Icarus. Zijn latere beelden vertonen raakvlakken met het absurdisme, waarin de waanzin van het dagelijks leven een terugkerend motief is.
Kunst tegen waanzin
Gevoed door zijn ervaringen tijdens de Tweede Wereldoorlog spreekt Mooy zich in zijn werk uit tegen machthebbers, tegen systemen en afhankelijkheid en komt op voor de slachtoffers. De tentoonstelling laat zien hoezeer Mooy gegrepen werd door politieke en maatschappelijke gebeurtenissen uit de jaren 50 tot 80 van de vorige eeuw.
Met zijn kunst reageert hij direct en fel op situaties waarin misdaden tegen de menselijkheid worden begaan, zoals tijdens de Hongaarse Opstand in 1956. Politieke hoofdrolspelers, maar ook religieuze leiders schildert hij af als daders.
De onbedorven wereld
Tegenwicht biedt het werk uit Mooys laatste jaren, waarin hij zich opnieuw laat inspireren door de wereld van het kind. Hij neemt tekeningen en verhalen van kinderen op in zijn werk en tekent vaak samen met zijn buurmeisje Jessica. Het leidt tot een serie werken waarin Mooy de wereld laat zien waarnaar hij verlangt: een onbedorven wereld, voordat opvoeding, scholing, religie en maatschappij ons naar zijn idee dwingen in een keurslijf.
Publicatie
Het boek Jaap Mooy. Noord-West Zuid-Oost. De kunstenaar en zijn verzamelaar. Collectie Defauwes, met teksten van Emile Hollman, Catharien Romijn, Cees de Boer, Hans den Hartog Jager, Stijn Huijts en Mariette Dölle (Amsterdam: Schilt Publishing, 2017) is gedurende de tentoonstelling verkrijgbaar in de museumwinkel. Tevens in Engelse versie verkrijgbaar.
Lezing do 15 maart 2018 | 19.30 – 21.15 u
Lezing over Jaap Mooy door gastcurator Cees de Boer |interview met verzamelaar Jac Defauwes | documentaire Jaap Mooy | Kaarten €10
Lees elke dag het laatste nieuws
Ontdek dagelijks gratis een samenvatting met het laatste toeristische nieuws van wereldwijde bestemmingen, hotels, vliegmaatschappijen en touroperators.
"*" geeft vereiste velden aan
