Zeist is een groene stad met architectonische hoogstandjes. Vanuit de bebouwing duik je zo in het Nationale Park de Utrechtse Heuvelrug. Uitschieters zijn de Pyramide van Austerlitz en het Landgoed Den Treek-Henschoten, na ruim 200 jaar nog altijd familiebezit. Een bijzondere belevenis is fietsen over het breedste fietspad ter wereld op de voormalige startbaan van de luchtmachtbasis Soesterberg. Het Slot Zeist trakteert op een denderend slotakkoord.

Na het verlaten van het station vallen onmiddellijk de kasten van huizen tussen het groen op. Het meest in het oog springt het landhuis de Breul in een sierlijke tuin, die waarschijnlijk is ontworpen door Jan David Zocher van het Amsterdamse Vondelpark.

Het huidige aanzicht van het landhuis is pas uit 1929. In het voormalige woonhuis zijn nu kantoren. De tuinen zijn vrij toegankelijk om te wandelen.

Zeist is een groene stad met veel villa-achtige bebouwing

Ook flatgebouwen zijn omringd door bomen. Snel zijn we op een fietspad door het Zeisterbos: onderdeel van het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug.

Pyramide van Austerlitz

In de tijd van de Franse bezetting was hier een regiment van Napoleon gelegerd. De soldaten verveelden zich. Generaal Aguste de Marmont liet daarop zijn soldaten in de herfst van 1804 met aarde en graszoden een monument bouwen, geïnspireerd op de piramide van Gizeh. De Franse generaal had dit bouwwerk in 1798 met eigen ogen gezien tijdens de Egyptische veldtocht van Napoleon. Zelfs het door erosie blootgelegde trapvormige oppervlak werd geïmiteerd. De bouw duurde 27 dagen.

De kunstmatige piramideheuvel kreeg een hoogte van 36 meter en op de top kwam een 13 meter hoge houten obelisk. Het geheel kreeg de naam Mont Marmont of in het Nederlands Marmontberg. In de zomer van 1805 vertrok De Marmont met zijn onderdeel naar Zuid-Duitsland en streed mee in de Slag bij Austerlitz, waarin Napoleon de Russen en Oostenrijkers vernietigend versloeg.

Als herinnering aan deze overwinning kreeg de kunstmatige heuvel de naam Pyramide van Austerlitz. De Franse handelsnederzetting bij het legerkamp werd Austerlitz gedoopt. Nog altijd herinnert de structuur van het dorp aan de vorm van een legerkamp.

De Pyramide van Austerlitz stond later model voor de kunstmatige heuvel met de leeuw bij Waterloo. Dit gedenkteken staat op de plaats waar de Nederlandse Kroonprins Willem, de latere later Koning Willem II, gewond raakte tijdens der Slag van Waterloo. De Pyramide van Austerlitz is diverse malen opgeknapt en verstevigd.

Schietterrein levensgevaarlijk

De Leusderheide is nog altijd militair oefengebied en afgesloten. Grote borden waarschuwen voor schietoefeningen. Op de heide is een labyrint aan tanksporen, maar dat is van buitenaf niet zichtbaar. De oefeningen zijn geheim. Nederland heeft na de Koude Oorlog alle ruim 800 tanks verkocht. Nu is er weer een kleine eenheid met tanks die de krijgsmacht huurt van het Duitse leger: de Bundeswehr. Net voorbij het kuispunt met de N227 nemen we op een heuveltopje naast het fietspad even plaats om te genieten van een fraai uitzicht, zonder tanksporen.

Natuur dankzij de familie de Beaufort

Landgoed Den Treek-Henschoten is nog altijd familiebezit. Gekocht in 1807 door Willem Hendrik de Beaufort. Er zijn inmiddels 600 nazaten. Het bezit is ondergebracht in een B.V. die het landgoed beheert. De gehele familie ontmoet elkaar met een zekere regelmaat tijdens een reünie.

Het beheer is uitstekend geregeld. Vaak ontstaan er in natuurgebieden ergernissen tussen wandelaars en mountainbikers. Op Den Treek-Henschoten is dat allemaal keurig georganiseerd. Mountainbikers hebben hun eigen pistes. Zij moeten wel een vignet kopen, maar met de opbrengst worden de pistes goed onderhouden. Ook ruiters hebben hun eigen paden.

Wandelaars hoeven zich niet verdrukt te voelen, zij hebben de keuze uit maar liefst 120 kilometer aan wandelpaden. Voor ieders veiligheid gelden er regels. Een goede harmonie tussen mensen en natuur staat bij de familie voorop. Bij het onderhoud is een groot aantal vrijwilligers betrokken. Dit alles geeft het landgoed een uniek karakter.

Het landhuis is al lang niet meer van de familie. Van 1949 – 1968 was er een hotel gevestigd, maar nu is het weer woonhuis. Je zou hier maar wonen?

Aan de overzijde is het koetshuis en het kneuterige tuinmanshuisje. Je zou er een sprookjesfilm kunnen opnemen.
Voorbij de drukke N227 ligt de glooiing van het oefenterrein weer voor ons. De snelweg A28 loopt door dit gebied. Deze weg ligt verzonken, zodat men vanaf deze weg geen zicht heeft op de militaire activiteiten. Voor de oefenende eenheden zijn bruggen over de A28. Defensie heeft veel kazernes afgestoten, maar hier zijn nog verscheidene complexen volop in gebruik.

Soesterberg het eerste vliegveld in Nederland

Niet meer in gebruik is de luchtmachtbasis Soesterberg. In 1910 het eerste vliegveld in Nederland. Het hooggelegen, kale heideveld leek een ideale plaats. Tijdens de Tweede Wereldoorlog legden de Duitser de zuidelijke landingsbaan aan.

In de Koude Oorlog werd Soesterberg ook een Amerikaanse basis. De zuidelijke landingsbaan is voortdurend uitgebreid en verbreed naar 45 meter. Geschikt om meerdere vliegtuigen uit een squadron naast elkaar te laten stijgen en landen.

In 2008 vertrokken de laatste vliegtuigen. De basis werd een nationaal park. Een oude Starfighter op een paal geeft het signaal dat we de voormalige basis naderen. Op het terrein is nu het Nationaal Militair Museum met een uitgebreide collectie met alle topstukken uit de Nederlandse militaire luchtvaart. Audiovisueel beleef je tal van verhalen. De fietsroute kruist de landingsbaan. We kunnen ook op de lange Landingsbaan heen een weer fietsen: het breedste fietspad ter wereld.

Van 15 maart tot 15 augustus is dit deel echter afgesloten vanwege het broedseizoen. Sinds de aluminium vogels zijn vertrokken, nestelen nu veldleeuweriken pal naast de landingsbaan. De kolonie van 200 vogels zorgt voor 3 legsels in het seizoen. Dit kan, omdat de jongen al na 18 dagen uitvliegen. Vanaf Maria Hemelvaart op 15 augustus vliegen de leeuweriken naar het zuiden om te overwinteren.

Een helikopter op een paal zwaait ons uit van de voormalige basis. Na een kort stukje door het dorp Soesterberg rollen onze banden weer op fietspaden door de bossen.

Een statige ree staat eerst ijzig kalm als een standbeeld op het fietspad, maar maakt zich dan haastig uit de voeten. Niet echt zijn 2 torenvalken op het einde van het fietspad. Het kunstwerk lijkt ons te voorschuwen om niet rechtdoor te fietsen: de groene helling af naar de golfbaan. De helling lijkt niet zo gevaarlijk, maar de laagovervliegende golfballen wel.

Statige oprijlaan door Zeist

De Verlengde Slotlaan brengt ons vanuit de bossen Zeist in naar de Slotlaan. Dit is een lange as op het Slot Zeist. Aangelegd als oprijlaan naar het kasteel. De laan was omgeven door fraaie tuinen. Ooit reed er een tram op de Slotlaan.

Het eerste deel van nog de Verlengde Slotlaan kent een villa-achtige bebouwing. Dit is het Lyceumkwartier, vernoemd naar het Christelijk Lyceum op de hoek van de Verlengde Slotlaan en de Lindelaan. Het monumentale gebouw dateert uit 1921 en is daarmee de eerste Christelijke school die van de overheid een gebouw kreeg.

Pas in 1920 werden het openbaar en het bijzonder onderwijs volledig gelijkgesteld. Deze wijziging van de wet maakte een einde aan een lange “schoolstrijd”. Dit leidde destijds tot een explosieve groei van Christelijke en katholieke scholen.

Bij het Christelijk Lyceum kwamen twee keurig van elkaar gescheiden internaten: voor jongens én voor meisjes. Deze jongeren waren vooral kinderen van diplomaten die naar uiteenlopende plekken op onze aardbol werden uitgezonden. Veel docenten vonden een woning in het Lyceumkwartier. Bekende Nederlanders als Wouter Bos, Sigrid Kaag en Jan van Halst zaten hier in de schoolbanken.

Twee centra

Verder op de Slotlaan fietsen we de tussen de rijen met winkels. Helaas is V&D verdwenen. Feitelijk heeft Zeist twee centra. Deze winkelstraat is het nieuwe centrum. De Eerste Dorpsstaat en de Tweede Dorpstraat bij het Oude Raadhuis vormen het oude centrum. Hier is ook het theater. Het Oude Raadhuis uit 1908 lijkt op een kasteel uit een plaatjesboek.

Het monument is zowel van buiten als van binnen uitgevoerd in neorenaissancestijl. In 2013 kwam de aanbouw van een moderne vleugel in gebruik. Schuin tegenover stadskantoor staat het voormalige postkantoor. Het lijkt wel een kathedraal. Het sierlijke pand vormde ooit het decor in menige STER-spot van de toenmalige PTT:“Kleine zaken, grote zaken, je doet ze op het postkantoor!” In het pand is nu een restaurant gevestigd.

Slotakkoorden, broeders en zusters rond Slot Zeist

We krijgen een prachtig slot van onze tocht met Slot Zeist voor ons. Aan weerszijden passeren we eerst het Broederplein en het Zusterplein van de Evangelische Broedergemeente, ook wel hernhutters genoemd.

het Zusterplein

Een protestants geloofsgenootschap met de wortels in Duitsland. De rijke Amsterdamse koopman Cornelis Schellinger, lid van de Broedergemeente, kocht in 1745 het kasteel. In de landerijen om het kasteel stichtte Schellinger een Broedergemeente-kolonie. Op de weiden voor het Slot ter weerszijden van de oprijlaan verrezen 2 pleinen. In 1748 begon op het Zusterplein de bouw van het Zusterhuis en het Weduwenhuis en op het andere plein het Broederhuis. De rijke Amsterdammer bracht andere kooplieden uit zijn stad mee. De heren met veel geld bouwden hun eigen riante huizen op de pleinen.

In Zeist werden zendelingen opgeleid voor uitzending naar Suriname. De hernhutters hadden daar succes. Ongeveer 40% van de Creoolse bevolkingsgroep is lid van de broedergemeente. Aan de structuren van beide uitgestrekte pleinen is nauwelijks veranderd. De hernhutters zitten er nog steeds. In diverse panden aan de pleinen zitten bedrijven en opleidingen. De fietsroute maakt een halve cirkel langs de slotgracht om het Slot Zeist dat de uitstraling heeft van een koninklijk paleis.

Het Slot Zeist kwam in 1686 gereed. De opdrachtgever was Willem Adriaan van Nassau, kleinzoon van Prins Maurits van Oranje. Het kasteel straalt de barok uit in volle glorie. Het slot is nu eigendom van de gemeente Zeist. Een geliefde locatie voor een congres of een feest van allure. Je kunt er ook trouwen. Met alle weelde nog op het netvlies staan we alweer voor het station Driebergen-Zeist. Tijd voor een pannenkoek?

Routeinformatie

Fietsroute: Zeist
Land: Nederland
Provincie: Utrecht
Lengte: 40 km
Beginpunt: station Driebergen-Zeist
Eindpunt: station Driebergen-Zeist

Route beschrijving met knooppunten

Verlaat het station aan de kant Zeist. Ga naar boven via de bocht om het busstation. Voorbij de verkeerslichten linksaf naar Zeist. Volg de knooppunten 80, 1, 2 (bij twee kun je naar de Piramide van Austerlitz. 500 meter verder via het fietspad langs de drukke weg. Keer weer terug naar hier) , 93, 94, 95, 51, 52, 55, 53, 54, 83, 10, 84, 82, 81, 97, 80, 79.

Bij het station zijn O.V, -fietsen te huur. Een abonnement is wel noodzakelijk. Hier is ook parkeerruimte. Vanwege het broedseizoen is de route van 15 maart – 15 augustus tussen de knooppunten 55 en 53 afgesloten.

Horeca en winkels onderweg

• 6 km Beauforthuis
• 500 meter van de route. De Pyramide van Austerlitz.
• 12 km Pannenkoekenhuis Bergzicht
• 17 km Koffiebakfiets van restaurant De Mof
• 26 km Restaurant Café Soesterdal

Café Soesterdal

In Zeist is ruime keuze. Bij het station is Pannenkoekenhuis Princenhof (op dinsdag gesloten)

Verblijf tips voor overnachten in Zeist

Maak het Fietsrondje van de maand Oktober compleet en boek een of meerdere nachten in onderstaande hotels. Geniet een lang weekend in de regio Zeist en maak meerdere fietstochten of bezoek een museum.

Hotel Kasteel Kerckebosch****

Overnachten in een klassiek ingericht kasteel. Prachtige kamers en een voortreffelijk restaurant. Een vriendelijke ontvangst. Geen lift. Op ruim 1 km van de Slotlaan. Bekijk de tarieven hier.

B&B In the Green***

Prachtig huis met tuin. Alles is tot in de puntjes geregeld. Mooie kamer. Vriendelijke en behulpzame eigenaresse. Rustig gelegen, maar wel dicht bij het centrum. Boek het voordeligste tarief.

Corona Hotel*

Dit hotel heeft niets met de gevreesde ziekte te maken, maar had nu eenmaal die naam. Eenvoudig budget-hotel, maar met een prettige ontvangst. De kamers zijn niet al te groot. Wel gunstig gelegen aan de Slotlaan bij het nieuwe centrum met winkels, cafés en restaurants. Boek het Corona hotel in Zeist.

Meer foto’s van het Fietsrondje Zeist

Lees ook dit nieuws

Reizende Tentoonstelling In Twee Werelden | Molukkers in Nederland