Kunstenaars, denkers en kenners buigen zich over het verzamelen en ontzamelen van kunst in de openbare ruimte: Rutger Bregman, Jan van Adrichem, Omar Muñoz Cremers, Siebe Thissen, Hans van Houwelingen, Observatorium, Hans Abelman, Ida Jager, Marco Jongeneel, Atelier van Lieshout, Kamiel Verschuren, Co Westerik, Lon Pennock, erven Héman, Sarah van Sonsbeeck, Saskia Noor van Imhoff, Witte van Hulzen en Sander Breure, Lilith Ronner van Hooijdonk, The Force of Freedom, Yasser Ballemans.
Kunst in de openbare ruimte
Less is More, More Or Less opent op vrijdag 7 juni in TENT de discussie over verzamelen en ontzamelen van kunst in de openbare ruimte. Met de kunst van Rotterdam als vertrekpunt presenteren denkers verschillende perspectieven op het begrip verzamelen (opinies), tonen kenners praktijkvoorbeelden in de stad (field trips) en laten kunstenaars in TENT zien hoe ontzamelen onderdeel van de kunstpraktijk kan worden (case studies).
Vergane glorie?
In een stad als Rotterdam werden in een halve eeuw meer dan duizend werken van bekende en minder bekende, internationale en lokale, dode en levende kunstenaars aan de straat toegevoegd. Aangevoerd door topwerken als De Verwoeste Stad (Ossip Zadkine) en Santa Claus (Paul McCarthy) is het een tot de verbeelding sprekend beeldenbestand. Maar als geheel blijkt het ook een verzameling die langzamerhand ten onder dreigt te gaan aan haar eigen gewicht – ze piept, kraakt en lijdt al enige tijd aan ouderdomsgebreken. Hoeveel is genoeg? Welk kunstwerk moet bewaard en onderhouden worden en waarom? En wat doen we met de afvallers?
De eeuw van het ‘ontzamelen’
Verzamelen betekent ordenen, samenhang aanbrengen in de veelheid der dingen, structuur aanbrengen in de chaos der verschijnselen. Kortom, verzamelen is een kernprincipe van de Verlichting: noties als wetenschappelijke en artistieke vooruitgang zijn onlosmakelijk verbonden geweest met de praktijk van het verzamelen. Maar nu zijn we in de eeuw van het ontzamelen aanbeland. Is het hoofdstuk van de vooruitgang daarmee afgesloten? Weten we nu wel genoeg? Wat betekent verzamelen nog in de 21ste eeuw?
Opinies: wat kunnen we weten, 11.00 – 13.00 uur
Historicus Rutger Bregman schrijft regelmatig voor NRC Next en De Volkskrant. Onlangs werd hij door Vrij Nederland uitgeroepen tot een van de belangrijkste jonge denkers van Nederland. Hoe ziet hij de traditie van kunstopdrachten in de openbare ruimte vanuit het perspectief van de jonge generatie? Wat kunnen de twintigers van nu met de kunst van toen? In zijn recente boek De geschiedenis van de vooruitgang schrijft Bregman dat de jonge generatie moe wordt van de nostalgie om zich heen.
Omar Muñoz
Filosoof en schrijver Omar Muñoz Cremers denkt verder dan het fysieke publieke domein. Hij publiceert regelmatig baanbrekende essays over internet en de raakvlakken tussen technomuziek, mode, sociologie, science fiction en nieuwe media. Nu het virtuele domein een van de belangrijkste publieke arena’s is geworden, dient een belangrijke vraag zich aan: Welke rol speelt het digitale domein als het gaat om het creëren van verzamelingen? Moeten monumenten immaterieel worden?
Jan van Adrichem
Kunsthistoricus Jan van Adrichem buigt zich over het artistieke belang van de Rotterdamse openbare kunst vanuit zijn ervaring als voormalig stadsconservator van Museum Boijmans Van Beuningen en oud-lid van de commissie Internationale Beeldencollectie Rotterdam. Hoe kenschetst hij een verzameling sculpturen in de openbare ruimte? Kunst in de openbare ruimte wordt in Rotterdam langer verzameld dan het Museum Boijmans Van Beuningen bestaat. Van Adrichem spreekt over de kunst waar Rotterdam trots op zou moeten zijn, maar dat nog niet is. De opinies worden ingeleid door Siebe Thissen, hoofd kunst en openbare ruimte bij het Centrum Beeldende Kunst Rotterdam. De discussie over verzamelen en ontzamelen vindt voornamelijk plaats aan de vergadertafels van woningcorporaties, projectontwikkelaars en deelgemeenten. Waar blijft het artistiek perspectief? Waar blijven de kunsthistorici en kunstenaars in deze discussie?
Field trips: zo kan het ook, 14.00 – 16.00 uur
Hoe anticiperen kunstenaars en curatoren in de alledaagse praktijk op het vraagstuk van verzamelen en ontzamelen? Op pad in Rotterdam langs uitzonderlijke praktijkvoorbeelden.
Observatorium
Kunstenaarsgroep Observatorium geeft onder de fly-over van het Kleinpolderplein verweesde sculpturen een nieuwe plek op sokkels. Een beeldenpark met kunst uit de vorige eeuw dat helpt om het geheugen van de stad intact te houden.
Ida Jager
Publiciste Ida Jager bezoekt het voormalig Stationspostkantoor van Rotterdam. De opbouw is typerend voor de wederopbouwarchitectuur van de gebroeders Kraaijvanger. De gebouw- gebonden kunstwerken verwijzen naar het idee van vooruitgang, groei en optimisme. Daarbij speelt het monumentale glas-in-beton kunstwerk van Louis van Roode een belangrijke rol.
AVL-Mundo
In het Rotterdamse Vierhavengebied opent Joep van Lieshout op 8 juni AVL-Mundo. Tijdens de zomermaanden herbergt dit voormalig fabrieksterrein – met onder andere een 2000 m2 grote fabriekshal, silo’s en een buitenterrein – de beeldententoonstelling Territory, met werk van Itziar Okariz, Philippe Meste, Erik van Lieshout, Kevin van Braak en Atelier Van Lieshout. Oud-coördinator Internationale Beeldencollectie Rotterdam Hans Abelman wandelt langs de museale beelden die deel uitmaken van de reeks internationale topwerken in de openbare ruimte. De beelden bevinden zich voornamelijk langs de Westersingel en verspreid in het Centrum, maar ook elders in Rotterdam. Sculpture International Rotterdam telt thans rond de vijftig werken.
Skatepark Westblaak
In 2001 kregen de ontwerpers van 75B de opdracht om een skatepark te ontwerpen aan de Westblaak. Nu dit legendarische skatepark aan vernieuwing toe is, laat skater en grafisch vormgever Marco Jongeneel zien waarom hij denkt dat Skatepark Westblaak een gedateerde verzameling objecten is en ontzameld zou moeten worden.
Kunstenaar Kamiel Verschuren redde ornamenten van kunstenaar Gerard Héman die ooit het oude theater Zuidplein van architect Van Ravensteijn sierden van de sloop en gaf ze een nieuwe plek in het Zuiderpark: De Schouwplaats.
Case Studies: zes denkoefeningen, 18.00 – 20.00 uur
Veel architecten reconstrueren in ongebruik geraakte kantoorgebouwen om deze een nieuwe bestemming en betekenis te geven. Is dit ook mogelijk met beeldende kunst? Hoe zijn ideeën over ontzamelen en verzamelen, begrippen als afwezigheid, immaterialiteit en ordening onderdeel van een kunstenaarspraktijk? Zes jonge kunstenaars geven met concrete voorstellen hun visie op het onderwerp, in een gesprek met kunstenaar Hans van Houwelingen. De voorstellen zijn van 7 t/m 16 juni in TENT te zien.
The Force of Freedom
The Force of Freedom is sinds 2009 een Rotterdams duo dat bestaat uit Micha Prinsen en Roel Roscam Abbing. Ze maken in hun werk veel gebruik van nieuwe technologieën en social media strategieën om daar vervolgens ongegeneerd kritisch op te reflecteren.
Sarah van Sonsbeeck
Het werk van Sarah van Sonsbeeck (Amsterdam) is in feite gebaseerd op één enkel principe: de wijze waarop de mens zonder materiële sporen achter te laten of zonder fysieke aanwezigheid, toch aanwezig kan zijn. In een herinnering, een ruimte, of een geluid. Ze vangt stilte in kubussen, verrekent de geluidsoverlast van haar buren in huur, en vertaalt het Nederlandse politieke klimaat in weersgesteldheid.
Saskia Noor van Imhoff
Saskia Noor van Imhoff (Amsterdam) heeft een diepgaande belangstelling voor het ordenen en systematisch vastleggen van onze fysieke wereld, voor het classificeren ervan en de wijze waarop betekenis tot stand komt. Ze opereert bijna als archivaris bij het samenstellen van haar installaties vol fotowerken, objecten en video’s, waarin het onderscheid tussen het uiteindelijke kunstwerk en de objecten uit zicht is geraakt.
Lilith Ronner van Hooijdonk
Lilith Ronner van Hooijdonk werd op 1 mei 2010, de dag van de arbeid, opgericht door Lilith van Assem, Lieke van Hooijdonk en Elsbeth Ronner. De drie Rotterdamse architecten werken volgens de metamorfose-methode: ‘een schijnbaar doelloze verandering onder invloed van impulsen uit andere genres – de literatuur, de muziek, de beeldende kunst’. Ruimtes worden performatief, interieurs worden decors en een stedenbouwkundig plan wordt een toneelstuk in drie bedrijven.
Witte van Hulzen en Sander Breure
Film-, muziek- en performancekunstenaars Witte van Hulzen en Sander Breure (Amsterdam) werken sinds 2007 samen. Ze houden de kunstwereld regelmatig een surreële spiegel voor door op grote kunstbeurzen een galeriestand met acteurs te bemannen, compleet met schilderijen van fictieve kunstenaars. Hun werk betrekt zich vaak op het menselijk tekort, en dan met name de gedragscodes, de do’s en don’ts in de kunstwereld.
Yasser Ballemans
Yasser Ballemans (Rotterdam) is kunstenaar. In zijn monumentale sculpturen zoekt hij het punt waarop het beeld zich zo autonoom mogelijk manifesteert, zonder referentie aan wat dan ook. Maar Ballemans is ook de (mede)organisator van grote alternatieve kunstmanifestaties als de Kunstvlaai en Inexactly This, waarin hij zich tegen de beleveniseconomie aanschurkt, om deze vervolgens te vervormen.
Westerik, Pennock, Héman en Moore
Mini-documentaire van Sculpture International Rotterdam over het behoud van het beroemde bakstenen reliëf Wall Relief No. I (1955) van Henry Moore. Wouter Vanstiphout vertelt over het onlangs verwijderde werk dat na renovatie van het pand waar het onderdeel van uitmaakt weer wordt ingevoegd. Gefilmde interviews met kunstenaars Co Westerik, Lon Pennock, en de erven Gerard Héman over verdwenen, verwijderde en gewijzigde kunstwerken in de openbare ruimte.
Rotterdams Kunstweekend 7 – 9 juni
TENT organiseert op 7 juni Less is More, More Or Less. Stichting AVL-Mundo opent op 8 juni de tentoonstelling Territory op zijn buitenterrein. Op 8 juni opent Museum Boijmans in de Onderzeebootloods XXXL Painting met Klaas Kloosterboer, Chris Martin en Jim Shaw. Tevens wordt het 25-jarig jubileum van de Stadscollectie met twee tentoonstellingen in het museum gevierd. En van 7 – 9 juni vindt festival Route Du Nord plaats.
Deelname
Deelname aan Less is More, More Or Less: 25 euro, studenten tegen gereduceerd tarief. Reserveren en informatie via tent@cbk.rotterdam.nl. Beperkte plaatsen.
Less is More, More Or Less is een coproductie van TENT Rotterdam en BKOR Rotterdam, onderdeel van Centrum Beeldende Kunst Rotterdam. Met dank aan Sculpture International Rotterdam.
Meer informatie bij de Verkeersbureaus en VVV van Rotterdam
Reviews lezen over Rotterdam
Meer informatie over Rotterdam vind je op Zoover.nl. Op Zoover laten reizigers een review achter en geven zij aanbevelingen over reizen naar Rotterdam. Bekijk de reviews op Zoover.nl.
Kaart van Rotterdam
[google-maps width=674 height=400]
