Tussen Tilburg en het Belgische Turnhout liep ooit een treinspoortje: het Bels Lijntje. De route volgt dit lijntje naar de merkwaardige Nederlands-Belgische dubbelgemeente Baarle-Nassau/Baarle-Hertog. Vervolgens door de velden en over bospaden naar het gezellige Hilvarenbeek. Uiteindelijk komt langs het dromerige Wilhelmina Kanaal het eindpunt in Tilburg in zicht. Tijd voor het Fietsrondje van de Maand november.
Vanaf het station rollen onze banden al snel op de Demonstratie Fietsroute
De stad Tilburg was een van de eerste steden die de fiets herontdekte als belangrijk vervoermiddel in de dagelijkse mobiliteit. Dit leidde tot een groot project van oost naar west: de zogeheten Demonstratie Fietsroute, die fietsers veilig ruim baan moest geven. De fietsroute is aangelegd tussen 1976 en 1978. Tilburg was toen nog geen universiteitsstad met massa’s studenten. Er was slechts een Katholieke Hogeschool.
Tilburg was een van de eerste steden die de fiets herontdekte als belangrijk vervoermiddel in de dagelijkse mobiliteit.
Pas in de jaren ’80 kwam de uitbreiding met wetenschappelijk onderwijs en mocht het instituut de naam van universiteit dragen. Omdat Katholieke Universiteit Tilburg tot een ongewenste afkorting zou leiden, werd het Katholieke Universiteit Brabant(KUB). De naam zou zich nog een paar keer wijzigen. Sinds 2010 is de naam Tilburg University om het internationale karakter te benadrukken. De universiteit is wel nog altijd een katholiek instituut.
Veel meer studenten betekent ook veel meer fietsen in Tilburg. De Demonstratie Fietsroute functioneert nog steeds als as van oost naar west, maar ondertussen zijn er aardig wat fietsroutes bijgekomen. Niet allemaal als een vrijliggend fietspad, maar in de ook in de vorm van een fietsstraat, waar de fietser prioriteit heeft en de auto te gast is. De Reeshofdijk is zo’n riante fietsstraat onder het groen tussen de sportvelden.
De Reeshofdijk
Tilburg staat bekend als kermisstad. De jaarlijkse kermis is de grootste van ons land. De Nostalgische Kermis aan de Reeshofdijk herinnert aan het rijke kermisverleden. De oude attracties brengen ons terug naar onze kinderjaren.
Bels Lijntje
Bels Lijntje, geeft een bord aan. Deze voormalige internationale spoorverbinding via Turnhout en Tilburg dateert uit 1867. Destijds dé spoorverbinding tussen Antwerpen en Nederland. Na de realisatie van de Moerdijkbrug nam de spoorverbinding via Roosendaal die positie over. Het Bels lijntje bleef wel belangrijk als goederenspoor: vooral kolentreinen uit de Borinage voor de Tilburgse industrie bleven denderen. Al in 1934 stopte de exploitatie van passagierstreinen. De Tilburgse industrie zakte ineen en op 1 juni 1973 reed de allerlaatste goederentrein. In 1990 legde de asfalteermachine de laatste hand aan het fietspad op het voormalige spoortracé.
Bossen en velden wisselen elkaar af
Het lijntje vormt een opmerkelijk groen lint van bomen door het landschap met een wisselend uitzicht: bossen en velden.
Boven de natuur zien we als afscheid nog de hoogbouw van Tilburg. Niet ver van het spoor grazen Schotse Hooglanders in het natuurgebied Blaak-West.
Hoogbouw van Tilburg
Schotse Hooglanders
De vegetatie langs het voormalige spoor is gevarieerd. De kolentreinen uit het zuiden zorgden voor verspreiding van zaden die niet in de streek voorkwamen.
Langs het Bels lijntje zijn op diverse plaatsen nog herinneringen uit het verleden, zoals oude spoorweggebouwen.
Oude spoorweggebouwen
In Alphen is het fietspad een stukje onderbroken. Bedrijven vestigden zich op het voormalige spoor. Een fietspad leidt ons even langs een drukke weg, maar snel pakken wij ons spoor op het voormalige spoor weer op. Net voor Baarle Nassau/Baarle-Hertog glijden we door de Poort van Baarle: een soort sprookjesachtige ereboog.
Poort van Baarle
Het zeven meter hoge kunstwerk van Tim Hoefnagels symboliseert het roemrijke verleden van het spoorlijntje.
Een schuine lijn op het fietspad geeft aan dat hier de grens loopt tussen Nederland en België.
De grens Nederland-België
Deze grens loopt ook diagonaal over een gebroederlijke Nederlands-Belgische zitbank.
Zitbank op de grens
Een lappendeken van Belgische en Nederlandse enclaves
Baarle-Nassau en Baarle-Hertog is een merkwaardig combinatie van een Nederlandse en een Belgische gemeente. Bij de Vrede van Munster in 1648 kwamen Nederland en Spanje overeen dat Baarle-Nassau bij de nieuwe Republiek de Nederlanden kwam, maar dat Baarle-Hertog Spaans bleef.
Belgische en Nederlandse enclaves
De onderhandelaars in Munster wisten waarschijnlijk niet wat dit inhield. Omsloten door het grondgebied van de Nederlandse gemeente Baarle-Nassau vormen 22 enclaves de Belgische gemeente Baarle-Hertog. Om het nog ingewikkelder te maken zijn er in de Belgische enclaves ook nog eens acht piepkleine Nederlandse lapjes grond.
Nederlandse lapjes grond
De grenzen lopen dwars door de huizen en bedrijfspanden. De voordeur bepaalt in welk land de bewoner woont of waar het bedrijf gevestigd is. Een Nederlands of Belgisch vlaggetje bij het huisnummer geeft dit aan.
Vooral in de gloriejaren van de smokkel was Baarle een paradijs voor smokkelaars. Veel inwoners hielden zich er mee bezig. Vooral boter was een geliefd product, want boter was in België aanzienlijk duurder. Ter herinnering aan deze tijden staat in Baarle het monument van de smokkelaars.
Monument van de smokkelaars
Tegenwoordig werken de besturen van beide gemeenten goed samen en is er een verdeling van taken. Ze presenteren veel gemeenschappelijk onder de naam Baarle.
Een markante periode is de Eerste Wereldoorlog van 1914 – 1918. Bijna geheel België bezet door de Duitsers. Baarle-Hertog bleef echter een vrij stukje België. De Duitse troepen mochten immers niet via het neutrale Nederland.
Het zendstation MN7
Langs het Bels Lijntje is net op Belgische grondgebied een replica van de MN7. Tijdens de Eerste Wereldoorlog richtte hier het Belgische leger het Zendstation MN7 op. De centrale antennemast was 40 meter hoog . De Belgen brachten de materialen in het geniep hiernaartoe over Nederlands grondgebied. Nederland wist officieel van niets.
De Belgen gebruikten het zendstation om berichten uit te wisselen met het Belgische verzet en om Duitse communicatie te blokkeren. Van ver achter de linies vingen de Belgen berichten op.
Het radiostation was een groot probleem voor de Duitsers, maar ze konden niets doen vanwege het neutrale Nederland. De Duitse bezetters maakten zelfs plannen om het radiostation te bombarderen, maar die werden uiteindelijk geschrapt. De locatie was aan drie kanten ingeklemd tussen Nederland. Het bleek onmogelijk om geen Nederlands grondgebied te raken. In 2021 begonnen de werkzaamheden voor het plaatsen van een replica.
Zendstation MN7
Drommen bezoekers
Er valt niet zo gek veel te zien in Baarle, maar dorp trekt drommen bezoekers. Nederlanders gaan tanken in België of slaan in bij een van de vuurwinkels. De winkels verkopen het hele jaar door vuurwerk. Belgen gaan naar de Jumbo of Albert Heijn. Vooral op zondag stromen de Belgen toe, want België kent geen wekelijkse koopzondagen. Alleen de bakkers en wat levensmiddelenzaken zijn op zondag open, maar dan alleen in de morgen. Zondagmorgen is hoogtij voor de Belgische bakkers. De klanten pakken meteen een gratis zondagskrant van de stapel.
Langs het water naar het klooster in het bos
De onwelriekende geuren van de varkensstallen herinneren ons dat we in Brabant zijn, maar niet voor lang. Het landschap wordt leger in het eenzame grensgebied. We krijgen wijde uitzichten.
Na het bruggetje over de Nieuwe Ley zijn we weer in België. Aan de Belgische kant van het water rollen onze banden op een heerlijk fietspad door de velden.
Dit is België
Weer in Nederland blijven de velden maar snel duiken de bossen op. Landgoed de Utrecht is vernoemd naar de verzekeringsmaatschappij, die hier investeerde in bosbouw.
Later werd het een vakantiecentrum voor het personeel
Een bos in het afgelegen grensgebied is natuurlijk een locatie bij uitstek voor kloosterlingen die de rust opzoeken. Klooster Nieuwkerk Goirle herbergde vanaf 1913 wisselend paters en nonnen, maar het aantal kloosterlingen nam vanaf de tweede helft van de vorige eeuw sterk af. De eerwaarde zusters Franciscanessen moesten hun klooster verkopen. De gebouwen kregen een bestemming als bezinning- en congrescentrum. Het bleek echter niet levensvatbaar. In 2018 opende het voormalige klooster als hotel. In de tuin naast de vroegere kapel is nu heerlijk terras. Bijna vanzelfsprekend vloeit hier Trappistenbier uit de tap. De prijzen vallen best mee voor deze unieke locatie.
Trappistenbier
Achter het klooster is de Naturentuin
Deze ecologische belevingstuin is opgezet door Anneke Scholte. Een scala aan vrijwilligers staat haar bij. Het doel van Anneke is inspiratie.
De Naturentuin
Anneke is een begrip in deze streek. De natuurlijke tuin heeft een oppervlakte van maar liefst 2000 m2. Onderdelen zijn een moestuin, kruidentuin, vijver, kas, bijenbloemberg en vele kleurrijk borders.
De natuurtuin is open van begin maart tot eind november.
Oer-Brabants dorp
De route gaat verder op fietspaadjes door het bos.Een grenspaal geeft aan dat we nog altijd pal langs de grens fietsen. Bijna verborgen tussen een woud aan bomen staat het sierlijke neogotisch jachthuis op het Landgoed Gorp & Roovert uit de 19e eeuw. Men noemt dit jachthuis ook wel “Het kasteel”.
Fietspaadjes door het bos
“Het kasteel”
De bossen gaan uit beeld. Vanuit een open landschap gapen de koeien ons aan met op de achtergrond de toren met de ui van de Petrus-Bandenkerk in Hilvarenbeek.
Brabantser kan Hilvarenbeek niet zijn met midden aan de voet van de pontificale kerk het heerlijke, groene Vrijthof met de muziekkiosk Langs de randen lonken sfeervolle horecabedrijven. Op zonnige zondagen staat het hier vol met geparkeerde fietsen.
Vol geparkeerde fietsen
Museumbrouwerij de Roos
We hebben geluk, want het is weekend en dan kunnen we een bezoek brengen aan Museum Brouwerij de Roos. Na de teloorgang stond deze brouwerij jarenlang leeg. In de jaren ’90 borrelde in Hilvarenbeek het initiatief op de oude glorie te herstellen met in het pand een brouwerijmuseum.
Museum Brouwerij de Roos
Van 1996 tot 2001 stortte een aantal vrijwilligers zich op de zware klus om de brouwerij en de inventaris te restaureren en als museum in te richten. Het ging met vallen en opstaan, maar het resultaat is verbluffend. De brouwerij ligt er prachtig bij. Ook de inrichting is meer dan de moeite waard om even af te stappen. De 19e-eeuwse industriële brouwerij-uitrusting in het museum uniek voor Nederland. Deze nog verkeert nog vrijwel in de authentieke staat. Een vervallen deel van het complex is afgebroken en vervangen door een nieuwe aanbouw met een kleine, moderne brouwinstallatie. Een aantal vrijwilligers brouwt met deze installatie weer bier volgens oude recepten. Soms gaat het mis, maar mislukte brouwsels gaan in de distilleerketel en de alcohol wordt vervolgens tot een smakelijk likeurtje verwerkt. Een creatieve oplossing. Bij de brouwerij hoort ook een echt Brabants proeflokaal. De winkel verleidt ons tot aankoop van bijzondere bieren. Het museum is op zaterdag en zondag open van 13:00 – 17:00 uur.
Vanaf Hilvarenbeek bevinden we ons snel op het fietspad langs het Wilhelminakanaal. Het dromerig kanaal onder de oude bomen geeft een gevoel van terug in de tijd.
Wilhelminakanaal
Een deel van het kanaal is verbreed tot watersportbaan. In de roeisport zijn veelvuldig studenten actief, dus ook studenten uit Tilburg hebben hier volop de ruimte.
Watersportbaan
We kunnen de verleiding niet weerstaan om even van de route af te gaan naar het proeflokaal van de Trappistenbrouwerij van de Abdij van Koningshoeve. Met uitzicht op de Abdij smaakt een sierlijk bokaal La Trappe Tripel uitstekend op bijna het einde van de rit. Dit is het resultaat van Monnikenwerk.
De Abdij van Koningshoeve
In Tilburg hebben genoeg keuze uit terrassen op de Heuvel: het centrale plein van Tilburg met de kerk.
Een andere mogelijkheid is aan de andere kant van de sporen. Hier ontwikkelt zich de spoorzone. Ooit waren floreerden hier voornamelijk industriële bedrijven, maar nu krijgt deze strook langs de spoorlijn een gemengde invulling: oud en nieuw, wonen, werken en vrije tijd.
Vrijthof
Routeinformatie
Fietsroute: Tilburg/Bels Lijntje
Land: Nederland
Provincie: Noord-Brabant (NL) / Antwerpen (B)
Lengte: 56 km
Beginpunt: station Tilburg
Eindpunt: station Tilburg
Route beschrijving met knooppunten
Verlaat het station aan de zijde van het centrum. Voor het station rechtsaf het fietspad op. Je komt op de knooppunten 61, 10, 9, 34, 74, 70, 12, 30, 93, 92,91, 84, 85, 51, 75, 38, 51, 42, 05, 06, 76, 66, 64, richting 61 en je weer langs het station. Bij het station Tilburg zijn fietsen te huur.
Als je in een Herberg of B&B in het leuke Hilvarenbeek overnacht kun je ook het rondje beginnen op de Vrijthof in Hilvarenbeek. Volg: 42, 05, 06, 76, 66, 64, 61, 10, 9, 34, 74, 70, 12, 30, 93, 92,91, 84, 85, 51, 75, 38, 51, 42
Ontvang elke maand gratis het Fietsrondje van de maand
Vul je e-mailadres in om een e-mail te ontvangen als er nieuwe fietsrondjes en verhalen beschikbaar zijn van Bert.
"*" geeft vereiste velden aan
Horeca en winkels onderweg
17.4 km bij knooppunt 12 Alphen
- Bij het voormalige station: Café Welkom. Een ouderwets Brabants café met ook wat eten op de kaart. Open vanaf 10:30 uur. Op dinsdag, woensdag en donderdag gesloten.
- Eetcafé de Statie. Open vanaf 11:30 uur Op maandag gesloten.
In het centrum van Alphen is meer horeca.
22.2 km bij knooppunt 92, Baarle-Nassau/Baarle-Hertog
In dit Nederlands-Belgische dubbeldorp is ruime keuze.
35.7 km bij knooppunt 75
Boscafé Klooster Nieuwkerk. met groot terras. Open dagelijks vanaf 10:00 uur. Is vooral in de weekeinden populair.
Boscafé Klooster Nieuwkerk
38.5 km Natuurpark Roovertsche Leij
Met een groot terras. Open vanaf 09:00 uur. Op maandagen gesloten.
45 km bij knoopunt 42 Hilvarenbeek
Op en rond de Vrijthof is ruime keuze.
De Vrijthof
50 Km de Gulle Brabander
Met groot terras en speeltuin. Leuk voor kinderen. Bij slecht weer blijft de zaak op woensdag, donderdag en vrijdag dicht.
Ma: Gesloten
Di: Gesloten
Wo: 10:30 tot 17:00
Do: 10:30 tot 17:00
Vr: 10:30 tot 17:00
Za: 10:30 tot 19:30
Zo: 10:30 tot 19:30
Verblijf tips voor overnachten rondom Tilburg en Noord-Brabant
In Noord-Brabant is ruime keuze uit hotels en andere accommodaties. Voor elk budget zijn er fijne hotels van waaruit je dit Fietsrondje kunt starten.
Mercure Hotel Tilburg Centrum****
Riant viersterrenhotel aan de Heuvel, onmiddellijk tussen de vele cafés en restaurants om na het fietsen in de natuur nog een gezellige avond in de stad te beleven. Met zwembad en sauna. Alles lijkt hier tot in de puntjes geregeld. Het restaurant is uitstekend. Maak van je fietsdag een verwendag.
City Hotel Tilburg***
Ook dit hotel is in de directe omgeving van de Heuvel, met al het avondleven. Ruime, trendy ingericht kamers. Veel kamers hebben uitzicht op het plein. Een zeer gastvrije ontvangst. Fietsvriendelijk. Voordat je aan je fietsdag begint, kun je genieten van een goed en ruim ontbijt.
Bastion Hotel
Prachtig hotel. Ruime kamers die leuk zijn ingericht. Het ontbijt is prima. De ontvangst is vriendelijk. Op ongeveer 1,5 kilometer van het centrum en op 200 meter van de fietsroute. Het hotel heeft een restaurant met à la carte menu.
Bij Jans B&B
Ervaar Brabantse gastvrijheid in een gemoedelijk Brabants huis. Van binnen geheel gemoderniseerd. Ruime kamers met gemeenschappelijk gebruik van keuken met koelkast. Gasten roemen het ontbijt. Sfeervol terras. Op 1 km van het gezellige Vrijthof van Hilvarenbeek met leuke horeca.
Herberg Sint-Petrus
Leuke kleinschalige herberg met sfeervol ingerichte kamers. Superschoon met vorstelijk onthaal. Uitgebreid ontbijt. Deze herberg heeft een eigen restaurant met terras midden in Hilvarenbeek aan de voet van de markante Petrus-Bandenkerk en pal bij het gezellige Vrijthof.
Hotel Klooster Nieuwkerk
Overnachten in een voormalig klooster midden in het bos. Een unieke locatie. Je denkt bij een klooster aan kleine en sobere kamertjes, maar de ruimte valt ontzettend mee. Leuk en sfeervol ingericht. Het ontbijt is goed..
Je kunt kiezen uit kamers met eigen sanitair of gedeeld sanitair. In de tuin naast de kapel is een heerlijk terras. Een prachtige plek om na te genieten van een fietsdag. Het hotel ligt aan de fietsroute.
Nog meer fietsrondjes in de omgeving
Dit rondje valt uitstekend de combineren met eerder verschenen fietsrondjes van de maand in dit deel van fietsprovincie Noord-Brabant. “Fietsen doe je in Brabant!” Zegt men hier.
Fietsrondje van de maand bierbrouwerijen Midden-Brabant
Fietsrondje van de maand Bende van de Witte Veer
Oisterwijkse Vennen en Kampina
Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen
Pech onderweg met de Fiets?
Krijg je pech onderweg met je elektrische fiets? Met de speciale fietsverzekering voor e-bikes komt er iemand naar je toe. Ben je betrokken bij een ongeval met jouw fiets? Dan krijg je ook juridische hulp aangeboden bij deze verzekering. Al vanaf €2,08 per maand (€2,42 voor e-bikes) ben je verzekerd tegen diefstal. Schade en pechhulp voor je fiets zijn optioneel af te sluiten. Bekijk alle voordelen van Allianz Assistance.
Ontvang elke maand gratis het Fietsrondje van de maand
Vul je e-mailadres in om een e-mail te ontvangen als er nieuwe fietsrondjes en verhalen beschikbaar zijn van Bert.
"*" geeft vereiste velden aan
