We gaan deze keer fietsen en varen op de mooiste plekjes van Noord-Holland en Friesland. Vaak uit de gloriejaren van onze Gouden Eeuw, waarin ons land een ongekende bloei en rijkdom kende. Daarnaast een wisselend landschap. Bert neemt je mee met Boat Bike Tours en je gaat ons eigen land ervaren zoals toeristen uit het buitenland dit beleven.

Normaal gesproken zijn de schepen van Boat Bike Tours rijkelijk gevuld met deelnemers uit diverse delen van Europa en de Verenigde Staten. Helaas houdt Corona veel bezoekers buiten onze grenzen. Aanleiding voor Boat Bike Tours om zich nu ook op de Nederlandse markt te richten. We schepen ons in voor een achtdaagse reis met motorschip De Holland vanuit Amsterdam.

Langzaam verdwijnen de contouren van het Amsterdamse Centraal Station achter ons. Het IJ was ooit het domein van de windjammers en later de oceaanreuzen. Aan de overzijde lagen de scheepswerven. De grote zeeschepen meren nu af in havens ten westen van onze hoofdstad. Thans krioelt het achter het Centraal Station van de kleinere vaartuigen. Daar tussendoor kruizen de pontveren af en aan.

Dit vergt de nodige vaardigheid van de roerganger van ons schip. De IJ-oevers zijn duidelijk in ontwikkeling. Op het dak van het voormalige Shell-gebouw slingert de schommel zich heen en weer. Je moet maar durven. De bewoners van de nieuwe woonwijken in de houthavens genieten van hun ontbijt aan de waterkant. Een beter vertrekpunt kunnen wij ons niet wensen.

De Zaan


Amsterdam verdwijnt. De Zaan komt in zicht. Vanuit hartje Zaandam fietsen we vanaf onze aanlegplaats langs de Zaan. Tussen alle nieuwbouw zijn de groengekleurde, houten huisjes met de klokgevels gebleven, zoals in het Kalf. Op de oevers van deze rivier ontwikkelde zich de voedingsindustrie. De zeilschepen waren lang op reis en de omvangrijke bemanning had grote voorraden voedsel nodig. De streek ten noorden van Amsterdam stond berucht om de wind. Ideaal om de wieken van de molens langs de Zaan te laten draaien voor het malen van granen en het persen van olie. Bedrijven als Verkade, Honig, Lassie en Albert Heijn hadden hier hun kraamkamer.

Cacaolab op de Zaanse Schans


De schepen brachten van hun verre reizen ook levensmiddelen mee terug, zoals cacao. Amsterdam werd een wereldcentrum van de cacaohandel. Cacaoverwerking is langs de Zaan nog steeds belangrijk. Voortdurend snuiven we de penetrante geuren op vanuit de productiebedrijven aan de overkant van de rivier.

Veel erfgoed is verzameld in het levend openlucht museum de Zaanse Schans. Normaal is het oppassen hier voor hordes Japanners, die geconcentreerd op het schieten van hun selfie ineens het fietspad opduiken. Dankzij corona is het op deze zondagmorgen opmerkelijk rustig. Door alle cacaogeuren prikkelt het Cacaolab op de Zaanse Schans om naar binnen te gaan. In een korte tijd leren we veel over cacao. Er is slechte en goede cacao. Voor slechte cacao is veel suiker nodig en dat is niet gezond. Goede cacao heeft weinig tot geen suiker nodig. Aan de combinatie van cacao en drop hadden we nooit gedacht.

”Daar gaat ons schip, roepen we uit”

De mensen van het cacaocentrum kijken verschrikt. Nee hoor we fietsen op eigen kracht naar Alkmaar.

Veerman Jan Hop

Jan Hop was een legendarische schipper die hier in een roeiboot de mensen naar de overkant bracht. Populair bij de kinderen, want de vogeltjes aten zijn hand. Als de ouders hadden geweten dat de veerman niet kon zwemmen, hadden zij waarschijnlijk hun kroost niet zonder zorgen aan Jan Hop toevertrouwd. Vanaf fort Spijkerboor kijken we naar beneden de Beemster in.


Molens dankzij Leeghwater

De Beemster is een van de diverse meren in Noord-Holland die door Jan Adriaanszoon Leeghwater in de Gouden Eeuw werd drooggemalen. Leeghwater woonde in De Rijp. Min of meer een eiland tussen al het water. Walvisvangst was de voornaamste bron van bestaan, maar dankzij het kind van het stadje konden de schepen De Rijp niet meer bereiken. Het stadje is waarschijnlijk hierdoor zo goed geconserveerd gebleven. Ieder nadeel heeft zijn voordeel.

Het oude raadhuis is een populaire trouwlocatie. Leeghwater gebruikte molens om de meren droog te malen tot polders. Langs de Ringvaart pronken deze reuzen van Don Quichot nog altijd in het landschap. Vaak in groepjes.

Dit bericht bekijken op Instagram

Een bericht gedeeld door Jessica de Korte (@fietsvlogger) op 21 Jul 2020 om 12:33 (PDT)

We volgen deze vaart tot Alkmaar: eerst in noordelijk richting, maar daarna buigen we af naar het westen. Dat is precies waar de aanwakkerende wind vandaan komt. Dit is de kop van Noord-Holland ervaren we. Voor deze omstandigheden zijn elektrische fietsen natuurlijk ideaal.
 Aan de Bierkade van Alkmaar ligt ons schip trouw op ons te wachten.

In Alkmaar begon de victorie

Alkmaar is tegenwoordig een grotere stad, maar het oude centrum is nog vrij klein. Een deel is omgeven door vestingwallen. In 1573 waren deze verdedigingswerken van groot belang in de strijd tegen de Spanjaarden. De Tachtigjarige Oorlog begon in 1568, maar alle steden vielen na een beleg in handen van de Spanjaarden. De Spanjaarden konden Alkmaar konden niet innemen. Hier begon de ommekeer in de bevrijding van ons land. De oorlog duurde nog tot 1648, maar in Alkmaar begon de victorie. Absoluut middelpunt is het Waagplein, waar iedere vrijdag de kaas-show wordt opgevoerd. Na het avondeten is het heerlijk dwalen door de smalle straatjes en over de pittoreske bruggetjes.

Naar de breedste en hoogste duinen

Vanuit Alkmaar maken we een rondje langs en door de duinen. Eerste stop is het rustieke dorp Bergen, dat rond de ruïne al ruim honderd jaar schrijvers en kunstenaars aantrekt.

Tijdens de strijd om Alkmaar in de Tachtigjarige oorlog verwoestten de Geuzen de kerk om te voorkomen dat de Spanjaarden het godshuis zouden gebruiken als schuilplaats. Een deel van de kerk is hersteld, maar het overgrote deel fungeert als monument van een strijd van 450 jaar geleden voor onze onafhankelijkheid. Rustiek is ook Schoorl. Het minuscule raadhuisje is het kleinste gebouw dat ooit als gemeentehuis heeft gefunctioneerd.

Vanaf de zandduin rollen kinderen vrolijk naar beneden. Onze vaderlandse duinenrij is op diverse plaatsen voor een deel afgegraven om bloembollen te telen, maar bij Schoorl zijn de duinen nog altijd ruim vijf kilometer breed. Met 55,4 meter is hier ook de hoogste duintop van onze land. Het duinzand stoof alle kant uit. Daarom zijn in de tweede helft van de 19e eeuw bossen aangelegd. Dichter bij de kust houdt het helmgras het zand bij elkaar.

In deze eeuw zijn ook weer de oude zandverstuivingen in ere hersteld. Deze combinatie geeft een prachtig gevarieerd landschap om te fietsen. Grote grazers houden de begroeiing in toom. Een aantal verspert het fietspad. Rustig wachten tot ze opzij gaan is het advies. In tegenstelling tot drukke stranden is het in Schoorl-aan-Zee aangenaam rustig. De enige mogelijkheid om het strandpaviljoen te bereiken is te voet of op de fiets.

Het Zeehuis in Bergen aan Zee

Op de duintoppen dient zich bebouwing aan. Bergen aan zee lijkt op de meest rommelige badplaatsen van Nederland, zonder eenheid van steil of enige samenhang van structuur. Het geeft een beeld van dorp dat nog niet af. Wellicht zijn dit is dit nu juist de oorzaak waarom deze badplaats zo populair is bij onze oosterburen. Massaal gaan zij ook op de fiets.

Je herkent Duitse fietsers onmiddellijk met hun helmen op en de reflectoren tussen de spaken. Het meest markante gebouw is het rijksmonument Zeehuis uit 1908. Oorspronkelijk was dit bouwwerk een herstellingsoord voor bleke kinderen uit het Amsterdamse Burgerweeshuis. In 1961 werd het Zeehuis een natuurvriendenhuis van NIVON. Samen met de SDAP (later PvdA), de VARA, de vakbond NVV en de jeugdbeweging AJC vormde deze organisatie de Rode Familie. Doel van NIVON was vooral arbeiders een goedkope accommodatie te verschaffen en in contact te brengen met de natuur. Ook samenhorigheid stond hoog in het vaandel. Het Zeehuis is nog altijd natuurvriendenhuis.


Trendy restaurants in de oude Rijkswerf

Tijdens het avondeten vaart De Holland naar Den Helder. Opmerkelijk is dat alle bruggen precies op tijd open gaan: ook spoorbruggen draaien tussen de treinen door omhoog. 
Den Helder werd op last van keizer Napoleon ingericht als marinebasis.

Na onze onafhankelijk bleven de marineschepen hier aanmeren. Schepen bouwen doet men hier niet meer. De oude Rijkswerf Willemsoord kreeg een nieuwe functie. We fietsen langs en tussen de oude werfgebouwen, waar nu trendy restaurants hun gerechten aanprijzen. Een deel van het complex is nu Marinemuseum. Aan de kade liggen legendarische schepen uit vervlogen jaren zoals het ramschip de Schorpioen uit 1868, maar hoog op het droge bevind zich het onderzeeboot Tonijn.

Van melkfabriek naar brouwerij


De veerboot brengt ons naar het eiland Texel, met een prachtig fietspad op kustwering naar het vissersdorp Oudeschild. Onze banden knisperen door de schapenpoep op het pad, want Texel is het schapeneiland.


De laatste jaren is Texel ook biereiland, want in de voormalige melkfabriek brouwt men nu de Texelse Skuumkoppe. Dit en de andere soorten van de Texelse brouwerij zijn zo razend populair dat een geheel nieuwe brouwerij noodzakelijk is.

Om logistieke redenen gingen stemmen op voor een locatie op het vaste land, maar Texels bier moet authentiek Texels blijven. Wellicht dat er bij de toenemende vraag een speciale bierboot in de vaart komt om al het bier te vervoeren.
De kern van de hoofdplaats van het eiland Den Burg bestaat uit een groen heuveltje rondom om een kerkje. Ooit was dit een versterking. 
Sommige delen van het eiland zijn zo rustig dat we geen enkel etablissement om wat te eten en te drinken treffen.

Gelukkig staat bij fietsknooppunt 5 de ijsboerin. Rond de kleurrijke kar staan bijzondere zitjes om in alle rust te genieten van het likken aan een ijsje. Als afscheid van het eiland krijgen we een blik over de slufter. Deze inham was vele jaren een oefenterrein van de mariniers, maar nu krijgt de natuur alle kans om zich te herstellen.

Het Vrouwtje van Stavoren

Behendig manoeuvreert onze kapitein de Holland in de sluiskom aan het begin van de Afsluitdijk. Het IJsselmeer mag dan afgesloten zijn, maar tijdens een flinke wind kan het water behoorlijk te keer gaan. Aan alle kanten zien de regenbuien vallen.

Dit levert prachtige, dreigende wolkenpartijen op. Voordat we het haventje van Stavoren binnen varen zet echter de droogte in. Onze regenpakken kunnen in de fietstassen blijven. Stavoren is een van de elf Friese steden. De plaats met nog géén duizend inwoners is écht een stad, terwijl Drachten met 50.000 inwoners voor de Friezen nog altijd geen stad is. Stavoren kent echter een roemrijk verleden met een bloeiende haven in de tijd van de Hanze.

Volgens een sage is de teloorgang te wijten aan de Vrouwe van Stavoren. Deze stinkend rijke en arrogant weduwe was niet tevreden met een lading kostelijk graan en liet deze overboord kieperen. Haar overmoed werd gestraft en de haven verzandde. De eens zo rijke weduwe eindigde aan de bedelstaf. Stavoren was voor het gereedkomen van de Afsluitdijk nog van belang als spoorhaven. De treinen rolden in Enkhuizen de boot op en werden in Stavoren weer ontscheept. De sporen liggen er nog.

De Friese heuvels

We fietsen een stukje langs de dijk van het IJsselmeer. Heuveltjes duiken op in het vlakke Friese land. Dit is Gaasterland. Het reliëf is onstaan tijdens de IJstijd. Bossen en zandverstuivingen vormen een groot contrast met de weilanden. Bij Warns is een stuk heilige grond voor de Friezen, want hier hakten zij in 1345 de Hollanders in de pan. ”Leaver dea as slaef” staat op een gedenksteen. (liever dood dan slaaf). Ieder jaar wordt de veldslag van 675 jaar geleden nog herdacht. Vanaf het simpele terras op het Mirnserklif kijken we uit over de voormalige Zuiderzee.

Dit is echt Sinterklaas constateren we voor een afbeelding van de goedheiligman op het klooster van Sint-Nicolaas in Hemelum. Waar is zijn mijter? Het klooster is echter Russisch-Ortodox. Deze religie kent geen heiligen met een mijter.

Mini-stadjes

Friesland kan niet zonder meren, we fietsen op een landengte tussen Morra en de Vogelhoek. Workum lijkt op een echt stadje met statige huizen. Het is echter geen zelfstandige stad meer, maar onderdeel van de gemeente Súdwest-Fryslân, waarvan het bestuur in Sneek zetelt. We laten het Jopie Huisman Museum maar voor wat het is en zetten koers naar onze derde Friese stad van vandaag: Hindeloopen.

Het mini-stadje heeft nog minder inwoners dan Stavoren, maar we kunnen bijna over de hoofden lopen van dit bewoonde openluchtmuseum. Het plaatsje staat bekend om de schilderskunst met de krullen in rood, blauw, wit en groen. Op de IJsselmeerdijk kijken we na de bocht terug over het water op het stadje terwijl de wolken dreigend naderen. Dit was Friesland in een notendorp.

De Gouden Steden Driehoek

Vanaf het IJsselmeer naderen we de Gouden Stedendriehoek: Hoorn, Enkhuizen en Medemblik. Van deze steden speelde vooral Hoorn een belangrijke rol in de geschiedenis van ons land. Alleen Amsterdam overvleugelde de haven van Hoorn. Op het plein Roode Steen staat het standbeeld van de omstreden Jan Pieterszoon Coen die met harde hand begon met de kolonisatie van Indië. Na de bloei begon het verval. Tot 1970 had Hoorn niet meer dan 15.000 inwoners, maar daarna begonnen de uitbreidingen ten behoeve van Amsterdamse woningzoekenden. In 15 jaar tijd groeide Hoorn naar 50.000 inwoners. De historische binnenstad heeft het karakter behouden. Het is er alleen wat drukker geworden. Enkhuizen is kleiner en rustiger gebleven. We brengen een uitgebreid bezoek aan het Zuiderzee Museum en leren in de open lucht alles over hoe alles vroeger was en de veranderingen die de inpolderingen teweeg brachten op het dagelijkse leven.

Palingsound

Vervolgens stevent De Holland af op Volendam: het dorp van the Cats, Jantje Smit en Nick & Simon. Vermaard om de palingsound. De klederdracht werd een nationaal toeristisch symbool voor ons land. Helaas zijn de enigen die het kostuum nog aantrekken de buitenlandse toeristen voor een fotosessie. Buitenlandse toeristen zijn er dit seizoen weinig in Volendam.

Voor het eerst zien we door het afwezig zijn van een mensenmassa dat er ook nog huizen op de dijk staan in Volendam. Monickendam is feitelijk een vergeten stadje aan de voormalige Zuiderzee. De indrukwekkende gevels geven een duidelijk beeld van de vroegere status van deze historische plaats. Het fraaiste uitzicht hebben we op de Damsluis voor de Waag en met uitzicht op de Speeltoren op het stadhuis.

Voor Marken moeten we heen en weer over de verbindingsdijk, die er voor zorgt dat Marken sinds 1957 geen eiland meer is. De legendarische Sijtje Boes verzette zich tegen deze dijk. De landverbinding zou het eigen karakter van het eiland veranderen. Niemand draagt nu nog de klederdracht. Alleen op hoogtijdagen komen de kostuums uit de kast. Haar souvenirswinkeltje wordt nog altijd uitgebaat.

Het water sijpelt over de weg in Waterland

Een van de klapstukken komt aan het slot: Waterland Het grondwater staat hier zo hoog dat het op diverse plaatsen over de weg sijpelt. Lieflijk is Zuiderwoude. Een bankje aan de voet van de kerk nodigt uit om plaats te nemen voor een uitzicht over de plas met de naam Kerk EA.

Welkom in Amsterdam op het ophaalbruggetje aan de Aandammer Gouw. Niets geeft het beeld dat wij ons in de hoofdstad van ons land binnen fietsen, maar dit deel van Waterland hoort wel degelijk bij Amsterdam.

Na de watersnoodramp in 1916 bleken de kleine gemeenten Buiksloot, Nieuwendam en Ransdorp niet in staat om de schade zelfstandig te herstellen. Zij klopten bij Amsterdam aan om Annexatie. Landelijk Noord is nog altijd landelijk.

We fietsen nu over een de mooiste delen van de route. Fier staat de robuuste stompe toren van Ransdorp in het landschap. Het dorpje van 300 inwoners had ooit meer schepen op zee dan Amsterdam. Na het teloor gaan van de scheepvaart werd de melkhandel belangrijk. Met karren ventten de handelaren de melk uit in Amsterdam. Nu is het dorp uit een plaatjesboek een geliefde woonplaats. Schrik niet, maar de laagste vraagprijs voor een huisje is bijna zes ton. Een van de pareltjes aan de voormalige Zuiderzee is Durgerdam met de langgerekte rij van keurig geschilderde geveltjes aan de dijk. Visserij was het belangrijkste middel van bestaan, maar de Afsluitdijk maakte een einde aan deze activiteit. Waar eens de botters afmeerden, liggen nu pleziervaartuigen.

Kunstmatige eilanden

Achter het water ligt de nieuwbouwwijk IJburg. Aangelegd op kunstmatige eilanden in het Buiten-IJ. Net als veel grote plannen in Amsterdam gingen er vele jaren aan discussie vooraf. In 1997 stemden de opgekomen Amsterdammers bij een referendum tegen de plannen, maar het gemeentebestuur stelde dat de vereiste opkomst niet was gehaald. Het opspuiten van de eilanden kon beginnen. IJburg zou in 2012 klaar moeten zijn, maar technische problemen en de bankencrisis gooiden roet in het eten.

Yuppen straat

De lange Nieuwendammerdijk was ooit de simpele dorpstraat van Nieuwendam, maar is nu een yuppenstraat. Halverwege duiken we het Vliegenbos in. Niet vernoemd naar de insecten, maar naar de politicus Willem Vliegen uit de roemruchte jaren van de SDAP. Vliegen nam als lid van de gemeenteraad van Amsterdam het initiatief voor dit bos.

De veren over het IJ achter het Centraal Station zijn druk. Daarom kiezen we voor de Oostveer naar de nieuwbouwwijken aan de handelskades. Fietsend lang het water en het Muziekgebouw aan het IJ komt het Centraal Station langzaam dichterbij. De Holland ligt met koffie en thee al op ons te wachten.

Boat Bike Tours, verzorgd en ontspannen op reis

De reizen van Boat Bike Tours zijn geen lowbudget-producten, maar zijn afgestemd op reizigers die prijs stellen op meer comfort, een goede organisatie en een deskundige begeleiding op maat. De bemanning is dienstverlenend ingesteld. De hutten van ons schip De Holland zijn ruim en sfeervol. De airco zorgt voor de juiste temperatuur. De salon aan boord is gezellig en er is altijd een keuzemenu. De kok houdt rekening met diëten. Dagelijks worden voor vertrek lunchpakketjes uitgedeeld.

Er zijn zelfs suites beschikbaar aan boord

Vroeg terug van een fietstocht? Bij mooi weer is het aangenaam toeven op het ruime zonnedek.De uitgezette tochten gaan uit van zelfstandig fietsen. Je hoeft dus niet met z’n allen achter een gids aan te fietsen. Vrijheid, blijheid dus op de fiets.

Meestal zijn er dagelijks 2 varianten van ongeveer 35 en 50 km. De routes zijn zorgvuldig uitkozen op mooie fietspaden of rustige wegen. Prachtiger kun je het zelf niet bedenken. Alle fietstochten staan duidelijk op een gedetailleerde kaart, die speciaal voor Boat Bike Tours is ontwikkeld. Op deze kaart staan alle fietsknooppunten, ook die knooppunten, die niet in de route zijn opgenomen. Dankzij deze praktische kaart kun je ook eventueel van de route afwijken. Iedere avond geeft de begeleider een duidelijke briefing over de route van de volgende dag en brengt bezienswaardigheden over. Bijzonderheden als verkeersomleidingen worden meegenomen. De begeleider fietst dagelijks ook de route om voortdurend op de hoogte te zijn van de actuele situatie. In geval van nood kan de begeleider gebeld worden om assistentie.

Aan boord zijn voldoende goede fietsen in diverse maten: ook e-bikes. Alle benodigde accessoires zijn geregeld. Een eigen fiets meenemen kan ook. Het karakter van de reis voelt duidelijk gemoedelijk aan. Totaal anders dan de gejaagdheid van sommige groepsreizen. Wat geregeld moet worden, is geregeld. Heerlijk om er zo ontspannen op uit te zijn. Meer informatie op www.boatbiketours.nl.

Coronamaatregelen bij Boat Bike Tours

De Coronamaatregelen worden aan boord strikt in acht genomen Om voldoende afstand te garanderen, vindt het ontbijt en het diner in twee groepen plaats. Het bedienend personeel draagt mondkapjes. Het ontbijt is nu geen buffet, maar wordt aan tafel geserveerd. Lees meer over de maatregelen.

Route informatie

Fietsroute: Fietsen en varen in Noord-Holland en Friesland
Land: Nederland
Provincie: Noord-Holland & Friesland
Lengte: elk dag tussen de 35 en 50 km
Beginpunt: Amsterdam
Eindpunt: Amsterdam

Dit bericht bekijken op Instagram

Een bericht gedeeld door Jessica de Korte (@fietsvlogger) op 22 Jul 2020 om 2:05 (PDT)

Pech onderweg met de Fiets?

Krijg je pech onderweg met de fiets? De Wegenwacht komt je tegenwoordig ook met de fiets of e-bike helpen met het speciale Wegenwacht Fiets abonnement. Sluit hem nu af voor maar €20 per jaar. Je krijgt zelfs in heel Nederland én België pechhulp van de Wegenwacht voor je (electrische) fiets via de ANWB Alarmcentrale. Ben je betrokken bij een ongeval met je fiets? Dan krijg je zelfs juridische hulp.

Lees ook dit nieuws

Beleef Amsterdam vanuit een andere hoek op jouw eigen boot De beste bootverhuur in Amsterdam: Alles wat je moet weten Amsterdam eBikes van LEKKER zijn beter dan ooit Sustainable reizen is de toekomst en die is nu Booking.com biedt de ultieme Pride Amsterdam Experience 7 dingen om te doen in Amsterdam tijdens de zomer: bezoek muziekfestivals