Ook in het Waalse deel van België komen er steeds meer fietsnetwerken via de bekende bordjes met de knooppunten. In 2018 opende het netwerk van de provincie Waals-Brabant: op slechts een steenworp afstand van de Belgische hoofdstad Brussel. We maken een rondje tussen oud en nieuw: de ruïne van cultuurerfgoed de Abdij van Villers en de jonge universiteitsstad Louvain-la-Neuve, ontworpen volgens de idealen van Leonardo da Vinci.

Op onze eerste meters op de pedalen voor het station van Ottignies verstoort een een piepend geluid onze rust. Vergeten mijn ketting te smeren.

“Geen probleem, wij helpen u graag”

reageert de vriendelijke medewerkster van het Maison des Cyclistes op het stationsplein mij in Nederlands met een heerlijk accent. We krijgen meteen een advies over fietsroutes en leuke punten.

De knooppunten brengen ons door het Bois de Rêves: een provinciaal domein dat in trek is als recreatiegebied met behalve bossen en meertjes ook een zwembad. In dit domein is het Musée de l’Eau et de la Fontaine (Water- en Fonteinmuseum). We doen onze ogen te kost aan een collectie van historische handpompen, sierlijke fonteinen, oude wasmachines en wasbakken uit overgrootmoeders tijd. Wat water allemaal niet teweeg brengt. 
Het groene dal vol zingende vogels sluit zich om ons heen rond het fietspad langs het riviertje Malaise, dat ons kabbelend de weg wijst.


Water is er ook voldoende in het meer van Louvain-la-Neuve, waar groepjes studenten de zonnestralen koesteren. Achter het meer verheft zich de jonge stad: dit geldt niet alleen voor de bebouwing, ook de inwoners zijn voornamelijk twintigers. 


Cappuccino op de Grand-Place


De knooppunten leiden ons in een grote boog om het centrum heen, maar wij kiezen voor een route door het autovrije gebied dat wel toegankelijk is voor fietsers. Hoewel we nog niet lang onderweg zijn, kunnen we de verleiding van een dampende cappuccino op de trendy Grand-Place (Grote Markt) niet weerstaan.


Zonder de knooppunten is het even een weg zoeken tussen de faculteiten en de instituten, maar eenmaal bij knooppunt 67 hebben we de bordjes weer te pakken. 
Mont-Saint-Guibert kent duidelijk twee gezichten: de forensenplaats en het oude dorp rond de kerk. We komen in het deel van Waals-Brabant waar de tijd al jaren lijkt stil te staan. Lekker ongeordend, maar dat geeft juist charme.


Zone refuge (toevluchtsoord voor vogels) geeft een bordje aan. Ook de gespierde Brabantse paarden lijken te genieten van hun vrijheid op een groene weide op de helling. De edele dieren lijken zo wegelopen uit een commercial voor Palm bier. Ook wij hebben onze spierkracht nodig, wat het is klimmen en dalen door de velden en langs metershoge hagen.

De boom der gerechtigheid

Een hoogvlakte geeft een gevoel van wijdsheid en ruimte. Op het hoogste punt van dit plateau markeren een paar eenzame lindebomen het samenkomen der wegen op een viersprong. Vele jaren stond midden op dit kruispunt wegen de Arbre de la Justice (de boom der gerechtigheid). Volgens plaatselijke legende zou deze bijzondere boom, die een omvang van 2,80 meter bereikte, getuige zijn geweest van vele historische gebeurtenissen, zoals: 


• de vlucht van de Franse Hugenoten;
• de inwoners van Court-Saint-Étienne, die ten strijde trokken tegen het leger van Zonnekoning Lodewijk de Veertiende, die delen van de Zuidelijke Nederlanden wilde inpikken;
• de Pruisen die triomfantelijk langs marcheerden na de slag tegen Napoleon.


De Franse militairen die hier aan het begin van de Tweede Wereldoorlog de Duitsers trachten stuiten hadden geen gevoel met deze geschiedenis en bliezen de linde zonder pardon op, omdat de boom een baken zou kunnen zijn voor de oprukkende Duitsers.
In 1957 werd een nieuwe linde gepland, maar in februari 2017 viel deze boom ten prooi aan vandalisme. Op de plaats van de grote boom in het midden herinnert nu een monument.


In de schaduw van de bomen is een gedenkteken voor gesneuvelde Franse militairen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ze vredig als het nu is, zo vaak was Waals-Brabant een slagveld tijdens internationale conflicten.

Afdalen naar Sart Messire Guilaume betekent flink in de remmen knijpen. Bijna onopgemerkt zijn was toch flink geklommen.
 Niet te snel naar beneden, want het piepkleine kapelletje Notre Dame du Sart lijkt zich te verbergen in het groen. Dat geldt niet voor de bombastische Brabantse hoeve Ferme du Sart er tegenover. De binnenplaats lijkt op een museum met een collectie van verouderde landbouwwerktuigen. 
De uitgestrekte ruïnes van de Abdij van Villers maken ons stil. Al wonen hier sedert vele jaren geen monniken meer, toch proeven we een waas van het rijke religieuze verleden. Het lijkt alsof de gezegende gezangen nog nagalmen.

Hier liep het rijtuig van Napoleon vast

Een rijke historie vinden we ook Genappe aan het riviertje de Dijle. Het stadje speelde een belangrijk rol in het ooit zo machtige Hertogdom Brabant. De hertogen bouwden op de rechteroever van de Dijle een kasteel uit een sprookjesboek. Een foto bij het voormalige station herinnert nog aan de imposante burcht.


Genappe was een belangrijke pleisterplaats voor de postkoetsen tussen Brussel en Charleroi. Bij de talrijke herbergen werd van paarden gewisseld. Beroemdste herberg was Auberge du Roy d’Espange in de Rue de Bruxelles. Hier bracht de Hertog van Wellington zijn laatste nacht door voor de grote slag van Waterloo, die het definitieve einde betekende van Napoleon als Keizer van Frankrijk.

In zijn keizerlijk rijtuig trachtte Napoleon te vluchten naar Frankrijk, maar de Pruisen zaten hem op de hielen. De Keizer was niet de enige op de vlucht en op het smalle bruggetje over de Dijle in Genappe liep de stroom volkomen vast. Het imposante rijtuig kon er onmogelijk door. De keizer moest zijn kostbaarheid met alle inventaris achterlaten. De Pruisen waren apetrots op deze trofee, maar ze hadden liever Napoleon zelf gehad om hem te executeren.


Napoleon bereikte het eiland Franse Il de l’Aix, waar hij zich overgaf aan de Engelsen, die milder voor de ex-keizer waren en hem verbanden naar het eenzame eiland Sint Helena. 
De voormalige herberg in Genappe is nu een museum.

Fietsen als een diesel


Vanaf Genappe vervolgen we onze route naar Ottignies over een RaveL. Dit is een fietspad op een voormalige spoorweg of jaagpad.
 De laatste stoomtrein met reizigers tufte in 1953, maar tot aan het begin deze eeuw trokken diesellocomotieven wagons zwaar beladen met suiker over het spoor.

Na de sluiting van de fabriek werden de suikertreinen afgedankt. Een enkele locomotief brengt zijn oude dag door in een spoorwegmusuem. De sluiting leverde felle protesten op, maar het besluit was onverbiddelijk. In Genappe denkt men nog met weemoed terug aan de tijd van de suiker. 
Na al het geklim komt het rollen over vroegere spoor ontspannen over.

Het dal van de Dijle is rijkelijk voorzien van groen en het verkeer is ver weg. Oude seinpalen en scheefgezakte Andreaskruisen bij de overgangen geven het gevoel van fietsen als een diesel. We wanen ons wederom terug in de tijd.
 Dat gevoel blijft bij ons tot het contrast in het jonge Louvain-la-Neuve. Op de Grote Markt smaakt een klinkende kelk abdijbier in het decor van het bruisende studentenleven als een godendrank.

• De fietsroute
• Routebeschrijving
• Horeca onderweg
• 
Louvian-la-Neuve

• De Abdij van Villers
• Praktische informatie

 

 

De fietsroute

Fietsroute: Rondje Louvain-la-Neuve, Abdij Villers

Land: België
Provincie: Waals-Brabant
Lengte: 43 km
Beginpunt: station Ottignies
Eindpunt: station Ottignies

OPSTARTPUNTINFORMATIE

 

 

 

Routeinformatie

Je verlaat het station van Ottignies via de hoofduitgang bij de hal. Ga rechtsaf zo dicht mogelijk langs de sporen. Je komt bij Maison des Cyclistes. Hier is knooppunt 50. Volg de knooppunten56, 55, 54, 53, 97, 96, 67, 66, 64, 63, 62, 61, 35 36, 38, 30, 42, 41, 40, 43, 57, 56, 50 en je bent weer terug bij het station van Ottignies.

Horeca onderweg

Je treft horeca in: 
54 Even naar het centrum van Louvain-la-Neuve

63 Mont Saint-Gilbert

30 Abdij van Villers en meer in Villers-la-Ville op ruim 1 km van de abdij.

41 Even naar over de RAVel naar het voormalige station van Genappe.
40 Bousval.

Louvian-la-Neuve

De vrij jonge studentenstad is in haar geheel op de tekentafel ontworpen. Opmerkelijk voor een locatie van een nieuwe universiteit is niet gekozen voor een afgezonderde campus, maar de universitaire wereld is volledig geïntegreerd in het dagelijkse leven in de stad.

De geschiedenis begint feitelijk in het Vlaamse Leuven dat slechts 25 kilometer noordelijker ligt. 
Leuven had al in 1425 een universiteit. Dit was de oudste universiteit in de Nederlanden. 
Na de Belgische afscheiding van Nederland werd in 1835 het Frans als enige voertaal ingevoerd. Dit gold trouwens voor alle hogere onderwijsinstellingen in Vlaanderen. Leerlingen kregen stokslagen als zij zich in het Vlaams uitdrukten in een onderwijsinstituut. Het verzet tegen het gedwongen gebruik van het Frans in Vlaanderen nam toe, maar pas in 1911 werd een voorzichtig begin gemaakt met het geven van colleges in het Nederlands. In 1936 werd de universiteit geheel tweetalig. Voor veel Vlamingen was dit niet voldoende. Na de vaststelling van de taalgrens in 1962 wilden zij uitsluitend onderwijs in het Nederlands in hun Vlaanderen. Complicatie is dat de universiteit onder de katholieke kerk valt. De bisschoppen wilden niet afwijken van hun tweetalig concept. De taalstrijd bereikte een kookpunt met felle straatprotesten met als leus: Walen buiten! De Leuvense kwestie bracht zelfs een Belgische regering tot struikelen. In 1968 gingen de bisschoppen alsnog overstag en de voorbereiding van de splitsing begon. De Franstalige afdeling moest naar Wallonië.

Meer dan 20 pleinen


De keuze viel op de bouw van een geheel nieuwe stad gericht op de universiteit. Dit werd Louvain-la-Neuve (Nieuw-Leuven) in een vrijwel leeg gebied met slechts wat kleine, boerendorpen. In 1971 werd de eerste steen gelegd. 
De stad is ontworpen naar het idee van middeleeuwse steden volgens Italiaans model met pleinen als centraal punt die verbonden waren met kronkelende straatjes. Doorgangen onder de bebouwing versterkten de intimiteit. De idealen van Leonardo da Vinci zijn duidelijk te proeven. 
Behalve de Grand-Place (Grote Markt) heeft het vrij kleine Louvain-la-Neuve meer dan 20 pleinen die aantrekkelijk zijn ingericht als verblijfsgebied en ontmoetingsplaats. Het centrale deel van stad is verhoogd aangelegd boven het dal van het riviertje de Malaise. De ruimte onderin is voor het autoverkeer en om te parkeren, zodat de straten in het centrum autovrij zijn. 
Onmiddellijk in het oog vallen de kustwerken op straat en de schilderingen aan de gevelwanden. Een beschreven tocht voert langs alle 19 bonte gevelschilderingen.

Ruim de helft is student


Louvain-la-Neuve heeft nu 20.000 inwoners. Ruim de helft ervan is student. Veel van deze studenten, wonen in een studentenhuisvesting: een kot. Vanuit de lange periode in Leuven namen de Franstaligen het Vlaamse woord “kot” voor studentenkamer mee. Nog eens 10.000 studenten wonen buiten de stad. Ook een groot deel van de hoogleraren en personeel van de universiteit woont buiten de stad. 
Als UCL (Université Catholique Louvain-la-Neuve is) het instituut nog altijd katholiek.

Het straatleven wordt bepaald door studenten, maar in de weekeinden en tijdens de vakanties is het opmerkelijk rustig in de stad, als veel studenten naar huis zijn. Louvain-la-Neuve vormt met Ottignies een gemeente. Door alle pendelende studenten en personeel van de universiteit heeft het station van Ottignies de meeste reizigers van alle Waalse stations. Zelfs meer dan het hoofdstation van de veel grotere stad Luik. 
Louvain-la-Neuve is een prettige stad om te verblijven. Alles is dichtbij elkaar en door de ontspannen sfeer voel je je er al snel thuis. De gebouwen van de universiteit staan verdeeld door de stad: in het centrum , maar ook in de buitenwijken
. Aan leuke etablissementen is geen gebrek.
Je kunt een leuke rondwandeling maken door de stad, waarbij je steeds bij bezienswaardigheden met je Smartphone informatie kunt scannen. 
Op warme zonnige dagen nemen de studenten massaal plaats in het gras rond het meer. Dit is een kunstmatig meer door een dam in de Malaise. Het water is regenwater dat vanaf de daken van Louvain-le-Neuve wordt opgevangen. 
Ook cultuur komt ruimschoots aan bod door diverse musea, zoals Musée L en Musée Hergé.

Musée Hergé, een blik in de kraamkamer van stripheld Kuifje


Wie kent Kuifje niet? Het resultaat van de tekenpen van de Brusselaar Georges Remi, die leefde van 1907 – 1987. Meer bekend onder zijn pseudoniem Hergé. Een van de grootmeesters der striptekenaars die België faam hebben gebracht. Zijn tekeningen worden gekenmerkt door de bijna fotografische weergave. Wapens kwamen nauwkeurig op papier. Militairen komen veelvuldig in zijn albums voor. Remi raakte er al als schooljongen door gefascineerd tijdens de Duits bezetting in de Eerste Wereldoorlog. Van Duitse soldaten die gelegerd waren in de Brusselse kazernes maakte hij destijds nog onbeholpen tekeningen in de kantlijnen van zijn schoolschriftjes. 
Ook de karaktertrekken van zijn stripfiguren brengt Hergé opmerkelijk voor het voetlicht: Kapitein Haddock, Professor Zonnebloem en Jansen & Jansens. Dictators en foute personages zoals dr. Müller komen angstaanjagend naar voren. Een aantal gebouwen tekende Remi naar de werkelijkheid. Zo stond het kasteel Cheverny in de Loirestreek model voor het kasteel Molensloot van Kapitein Haddock.


Kuifje ontstond in 1929 in Le Petit Vingtième: de jeugdbijlage van van de krant Le Vingtième Siècle met:  De avonturen van Kuifje, reporter van de Le Petit Vingtième in het land van de Sovjets.


 

 

Daarna kwamen zijn albums. Tot aan zijn overlijden werkte Remi aan 23 albums met de avonturen van Kuifje. Zijn albums wemelen van de satirische verwijzingen naar de politieke gebeurtenissen in de 20e eeuw. Voor De Blauwe Lotus werd Hergé geïnspireerd door het beruchte Mantsjoerije-incident, dat leidde tot de Tweede Chinees-Japanse Oorlog die in 1934 begon. Het verhaal  De scepter van Ottokar heeft de Anschluss van Oostenrijk als overduidelijke inspiratiebron. En De zaak Zonnebloem is een portret over de gevoeligheden van de Koude Oorlog.

Na de Tweede Wereldoorlog werd Remi verweten dat hij bleef werken bij de krant Le Soir, die onder controle van de bezetter stond. In 2007 volgde de beschuldiging dat Kuifje in Afrika racistisch zijn. De woordvoerders van zijn studio, hielden vol dat de stereotiepe typeringen in vooral de vroege Kuifje-albums louter een weerspiegeling zijn van de visie in die tijd in heel Europa op de rest van de wereld. 
Georges Remi was Franstalig en schreef zijn strips in het Frans. De Franse naam van Kuifje is Tintin. De naaste medewerker van Hergé Rob de Moor was Nederlandstalig. In tal van landen zijn vertalingen van Kuifje op de markt gebracht. 

Het Musée Hergé voert je intrigerend door het leven van Georges Remi vanaf zijn jeugdjaren en de ontwikkeling van Kuifje en andere bekende stripfiguren in de albums
.www.museeherge.com 


De Abdij van Villers

Midden in een vergeten landschap liggen de uitgestrekte ruïnes van de Abdij van Villers: ooit de trots van het hertogdom Brabant, dat zich uitstrekte over een groot deel van het midden en het noorden van het huidige België, maar ook de Nederlandse provincie Noord-Brabant omvatte. 


De cisterciënzer abdij werd gesticht in 1146 onder de impuls van Sint-Bernardus. Dit was echt monnikenwerk, want eerst moest het moeras op de plaats van de abdij droog gemaakt worden. Het riviertje de Thyle kreeg een doorgang onder de abdij. Het ruïne-complex geldt nu als een uitzonderlijk Waals erfgoed.
De Abdij van Villers geeft een perfect beeld geeft van de cisterciënzer architectuur, waarbij soberheid en het modelvoorbeeld van een kloosterontwerp van deze orde hand in hand gaan.

Perfecte harmonie


De abdij kende tijden van voor- en tegenspoed, die leidden uiteindelijk leiden tot verval. Ondanks het geweld dat dit monument is aangedaan, maakt de abdij altijd nog indruk, waarbij de schoonheid schuilt in de verscheidenheid van de architecturale stijlen, die in een perfecte harmonie samengaan. Enkele vroege gebouwen, zoals de herberg of de molen, hebben een Romaanse stijl, andere, latere, stralen de pracht en praal uit van de gotiek. De abdijkerk, met zijn ronde vorm is uniek in zijn soort.

De grootste bloei kende de abdij tijdens de Hertogen van Brabant. Er leefden meer dan 100 monniken en 300 lekenbroeders. Bij het complex hoorde meer dan 100 vierkanten kilometer grond, waarvan een belangrijk deel werd gebruikt voor de landbouw. Vanuit de abdij werden andere kloosters en begijnhoeven gesticht. De bibliotheek kende een kostbare collectie aan boeken en abt Jan van Brussel startte vanuit de abdij een religieuze studie.


Door het huwelijk van Margaretha van Male met Filips de Stoute van Bourgondië kwam Brabant in 1398 handen van de Bourgondiërs. De nieuwe wereldlijke machthebbers konden het totaal niet vinden met de abten, die teveel macht zouden hebben. De eerst periode van verval zette in. Daar kwamen ook nog eens plunderende Spaanse soldaten in 1544 overeen.

Franse Revolutie


De 18e eeuw kende lang een periode van rust, maar in 1795 bezetten Franse troepen België. 
Gedreven door de Franse revolutie hadden de Fransen in die tijd niets met kloosters. De kloosterlingen werden verdreven en de eigendommen werden openbaar verkocht. Het terrein van de abdij kwam in handen van een handelaar in bouwmaterialen, een zekere Terrade, die de gebouwen stelselmatig sloopte en het “gerecycleerde” materiaal verkocht. Een latere eigenaar met de naam Charles-Lambert Huart gaf in 1851 voor veel geld toestemming om de spoorlijn van Leuven naar Charleroi dwars door zijn eigendom te laten aanleggen. Wat er overbleef van de gebouwen werd verwaarloosd en de elementen des tijds deden de rest. 


Grootscheepse reddingswerken

Uiteindelijk kwam in 1893 het terrein in handen van de Belgische Staat, die sindsdien grootscheepse reddingswerken verrichtte om de ruïnes voor verdere aftakeling te behoeden.

 

 

De abdijkerk is nog steeds het meest indrukwekkende bouwwerk van het ruïneveld. Het is 94 meter lang en de booggewelven zijn 23 meter hoog. 
In het complex is het graf van Hertog Jan de Derde van Brabant. Kleinzoon van Jan Primus, ook wel Cambrinus genoemd, die vooral faam maakte als bierliefhebber. Deze Hertog staat vaak afgebeeld met een omvangrijke bierpul in zijn hand. Het lijkt alsof bier bij een Belgische abdij hoort. Dit geldt ook hier, want bij de abdij brouwt de kleine Brasserie de l’Abbaye de Villers een paar uitstekende biertjes. In het proeflokaal kun je nippen aan een Bio Triple. 
www.villers.be/nl


Praktische informatie

Er naar toe


Ottignies-Louvain-la-Neuve ligt op nog geen 200 autokilometers van Utrecht.
Je kunt prima met de trein: met de Internationale Intercity van Amsterdam/Den Haag naar Brussel. Op station Brussel-Zuid stap je over op een trein naar Ottignies. Fietsen kunnen mee, maar je hebt wel een internationaal fietskaartje nodig. Dit kun je niet aanschaffen via de website van NS-Internationaal, maar wel bij de Treinreiswinkel: www.treinreiswinkel.nl


Klimmen


Waals-Brabant heeft een heuvellandschap. Ongeveer vergelijkbaar met Zuid-Limburg. De hellingen zijn niet lang, maar sommige zijn pittig. Op de RAVeL over de voormalige spoorbaan L141 is het vlak. Zie je op tegen klimmen niet zitten, dan is een e-bike dé ideale oplossing

Fietsverhuur


Op het stationsplein van Ottignies zijn fietsen te huur bij Maison des Cyclistes. Let op: er zijn slechts een paar e-bikes. Het advies is om deze vooraf te bestellen: 0032-(0)10-40 15 13, of brabantwallon@provelo.org
Maison des Cyclistes verricht ook reparaties. Er is informatie over fietsroutes en er zijn kaarten te koop. Op zaterdag en zondag gesloten.
Place de la Gare 2
B-1340 Ottignies. 
www.provelo.org


Knooppuntenkaart


Er is een kaart met alle knooppunten van Waals-Brabant: Le Brabant wallon à Vélo. Schaal 1 : 50.000. Uitgegeven door het Nationaal Geografisch Instituut. In Nederland te koop bij de Fietsvakantiewinkel: www.fietsvakantiewinkel.nl. Deze kaart is ook te koop bij Maison des Cyclistes in Ottignies. 
Routeplanner via de knooppunten.

Fietsen in Waals-Brabant


Het Knooppuntennet van Waals-Brabant meet meer dan 1050 kilometer. 
Dit betekent dat je behalve dit rondje nog veel meer mogelijkheden hebt om leuke fietstochten te maken. Er zijn tal van interessante fietsroutes uitgezet langs vergeten dorpen, oude abdijen, schilderachtige kerkjes, streekbrouwerijen en de slagvelden bij Waterloo.

Meer Abdijen


Er is ook een handige flyer met een routebeschrijving van 92 kilometer over de knooppunten langs vijf monumentale abdijen en tien andere bijzondere bezienswaardigheden. 
www.beleefwaalsbrabant.be/nl/knooppunten 
www.beleefwaalsbrabant.be/nl/fietstoerisme. 
Kijk voor overige informatie over Waals-Brabant: www.beleefwaalsbrabant.be
.

Toeristische Dienst van Ottignies-Louvain-la-Neuve: www.tourisme-olln.be
Toeristische Dienst van Genappe: www.sigenappe.be

Bienvenue Vélo / Fiets Welkom


Dit is een kwaliteitslabel in Wallonië, dat wordt uitgereikt aan instellingen, horecabedrijven, overnachtingsadressen en attracties die zich instellen op fietsers.
Ze zijn te herkennen aan het logo aan de ingang en bevinden zich allemaal binnen 5 km van een fietsnetwerk en bieden verschillende diensten aan die in de smaak vallen bij fietsers, zoals de aanwezigheid van: een overdekte en beveiligde fietsenstalling, apparatuur om fietsen te schoon te maken of te repareren, maar ook informatie en toeristische kaarten.

Fietsen in Wallonië


Er is een speciale Nederlandstalige website met interessante routes en overnachtingsmogelijkheden: www.fietseninwallonie.be


Overige websites

Domein Bois de Rêves: www.boisdereves.be

Musée de l’eau et de la Fontaine www.lemuseedeleauetdelafontaine.be

Musée L Louvain-la-Neuve www.museel.be

Lezingen Bert Sitters op de Fiets en Wandelbeurs

Op de Fiets en Wandel van 1-3 maart in de Jaarbeurs Utrecht geeft Bert Sitters op zaterdag en zondag lezingen over fietsen in Wallonië. 
Bezoek op deze beurs ook de stand van Waals-Brabant, samen met de andere Waalse provincies.
fietsrondje.nl is hier eveneens aanwezig met een stand. Op onze stand kun je een leuke prijs winnen.