Deze maand bij uitzondering geen fietsrondje maar een fietsroute. Ook niet in Nederland, maar in Frankrijk. Geen dagtocht maar 617 kilometer, want la Vélo Francette is uitverkoren tot de Fietsroute van het Jaar 2017.

Zeven departementen in het westen van Frankrijk hebben de krachten gebundeld en de 617 kilometer lange fietsroute La Vélo Francette gerealiseerd: van Ouistreham aan de noordkust van Normandië naar La Rochelle aan de Franse zuidwestkust. Het resultaat mag er zijn:

“een prachtige route door een gevarieerd landschap die over een groot deel via Voie Vertes loopt: fietspaden op oude jaagpaden of voormalige spoorlijnen”

De noordkust van Normandië herinnert nog volop aan de invasie op D-Day. Ouistreham was de meest oostelijke landingsplaats. In een voormalige Duitse bunker van 17 meter hoogte is het Musée du Mur de l’Atlantique. De Vélo Francette loopt pal langs de legendarische Pegasus brug. Dit stalen monster werd in de nacht van 6 juni 1944 als eerste object bevrijd door Britse parachutisten. Voor de brug staat het eerste bevrijde café van Frankrijk. In Caen is zichtbaar dat deze stad na de verwoestingen door de zware gevechten voor een belangrijk deel opnieuw is opgebouwd. Bij een brug niet ver voorbij de stad maakt een monument duidelijk hoe beperkt de geallieerden gevorderd waren op 8 augustus 1944: ruim twee maanden na D-Day.

De heuvels van Normandisch Zwitserland duiken op. Een modelfietspad over een voormalige spoorweg brengt de fietsers echter geleidelijk omhoog naar het voormalige stationnetje van Thury-Harcourt. Een Voie Verte noemt men dat in Frankrijk.

Helaas is de Voie Verte tussen dit station en Flers nog niet klaar. De Vélo Francette gaat op dit deel over een tijdelijke route, maar dit is wel Normandisch Zwitserland met stevige kuitenbijtertjes. Gelukkig zijn de hellingen kort, maar berijders van een e-bike zullen hier onmiddellijk het voordeel van trapondersteuning ervaren. Je krijgt wel prachtig uitzichten. Troost is voor alle inspanning is een heerlijk terras op het oude plein van het hooggelegen Clécy met de Normandische huisjes. Vanuit dit stadje duik je het dal in met een blik op de rotsformaties van Normandisch Zwitserland. Op een viaduct met fraaie bogen dat het dal overspant is de fietsroute gepland. Helaas moet je nu nog dal in en dal uit.

Vanaf Flers gaat het weer simpel op een fietspad over een voormalig spoor naar Domfront. Om strategische redenen ligt het centrum van dit middeleeuwse vakwerkstadje op een heuvel. Ondanks de zwaarte voel je de drang om naar boven te gaan en je inspanning wordt beloond. Ook in dit stadje geniet je van een drankje op een historisch pleintje. De steegjes stralen nog de tijd van weleer uit. Van het ooit zo roemruchte kasteel rest nog slechts een ruïne.

Na klimmen en treintje spelen wordt het tijd voor een jaagpad. Om de rivier de Mayenne bevaarbaar te maken is een serie sluizen aangelegd. Bij 41 van deze sluizen staan gigantische watermolens eenzaam in het bijna maagdelijke landschap. Deze molens werden gebruikt om meel te malen. De mega ruimtes boven de raderen werden gebruikt om het graan en het meel op te slaan, dat werd afgevoerd over de rivier. Helaas is dit alles al enkele tientallen jaren verleden tijd. Er varen alleen nog maar wat plezierbootjes en voor de rest fiets je hier in een zee van rust in een decor van vergane glorie. Veel megamolens zijn vervallen, maar een paar molens zijn opgeknapt in fungeren nu als pension of restaurant.

Een echte stad is Angers, die met haar rug tegen de Loire lijkt te liggen. Deze rivier schampt net de buitenwijken. Langs de zijrivier de Maine ontpopt zich echter op een glooiing boven de linkeroever de schoonheid van de stad met in het midden middeleeuwse kasteel uit de gloriejaren van de hertogen van Anjou. Tijdens de Franse revolutie bleken de robuuste muren bestand tegen de heftige bombardementen. Het hoogtepunt van het kasteel tref je binnen: het beroemde wandtapijt van 103 meter lengte, dat het laatste oordeel uitbeeldt.

Even voorbij deze stad komen een aantal stromen samen in de Loire, de ongetemde rivier met de vele eilandjes. De Vélo Francette trekt een stukje samen op met de veelgeprezen fietsroute langs de Loire. Op het fietspad op het jaagpad van deze rivier fiets je nooit alleen. De Loire trekt fietsers uit de gehele wereld. Ook de Fransen hebben het toeristisch fietsen ontdekt en met het gezin trekken ze er op uit. De allerkleinsten in een aanhangkarretje of in een bak op de fiets. Het Nederlandse woord “bakfiets” is inmiddels ingeburgerd in de Franse taal.

Net voor het wijnstadje Saumur heb je de fietsroute weer bijna voor je alleen. De Vélo Francette buigt hier af naar het zuiden. Een ongerept stukje Frankrijk volgt. Thouars straalt duidelijk een belangrijk verleden uit met het uitgestrekte en sierlijk kasteel van de hertogen van Tremolle op een rots boven de rivier, maar in het stadje zelf achter het kasteel vormt een deprimerende winkelstraat met alleen maar leegstaande panden een schril contrast. Dit is de keerzijde van de megawinkels aan de uitvalswegen confronterend in beeld. Ook deze negatieve ontwikkeling hoort bij Frankrijk.

De route wordt weer even pittig. De dorpjes worden kleiner en de vergrijzing lijkt steeds meer toe te slaan. Veel caféhouders hebben de pijp aan Maarten gegeven en ook de bakker is er mee gestopt. Aan de voet van de brug van Parthenay is het muizengaatje van de oude Jacobspoort, waar in vroegere tijden lange slierten pelgrims over de keitjes de stad introkken op hun lange weg naar Santiago de Compostela.

De heuvels wijken. Het landschap verandert drastisch, want het uitgestrekte moeras van Poitevin dient zich aan. De bijnaam is Groen Venetië. Het labyrint van kanaaltjes met smalle en steile bruggetjes zal bij veel Nederlanders associaties opwekken met Giethoorn, maar het terras voor de crêperie is toch écht Frans.

 

 

Uiteindelijk rollen de banden over het havenfront van La Rochelle. De oude stad met de eenheid in de arcades blijkt jong en bruisend. De fiets is een trendy vervoermiddel voor stadsritjes. De talrijke restaurants met terrassen prijzen op krijtborden hun moules frites en fruits de la mer aan. Wat voor beter einde van een tocht mag een fietser van de Fietsroute van het Jaar verwachten?

Opmerkelijk langs de route

De Pegasus brug, waar D-Day begon

Deze brug lijkt op een industrieel monument uit het verre verleden, maar de huidige brug dateert uit 1993. De oude brug was echt aan vervanging toe en zou niet langer bestand zijn tegen zwaar verkeer. Bij de bouw voor de nieuwe brug koos de opdrachtgever voor het ontwerp van de oude brug, vanwege de historie als eerste aanvalsobject van de geallieerden tijdens de invasie op D-Day, 6 juni 1944. De nieuwe brug is wel breder. Het is vooral een indrukwekkend gezicht als de rolbasculebrug zich opricht. Helaas is er weinig scheepvaart meer op de Canal de l’Orne.

Kort na middernacht op D-Day landden drie horsa zweefvliegtuigen met manschappen van de 6e Airborn Divison onder commando van Majoor John Haword bij de brug aan de overkant van de oever met het huidige fietspad. Binnen tien minuten was de brug gezuiverd van Duitsers en werd het café Crondée aan het fietspad bij de brug het eerste bevrijde huis van Frankrijk.

Het café werd onmiddellijk ingericht om de gewonden te verzorgen. De eigenaar van het café heeft deze bevrijding net niet mee kunnen maken, want toen de kroegbaas op geluid van de gevechten naar buiten was gegaan, schoten de Duitsers hem dood. Overtreding van de avondklok.

Het geringe verzet van de Duitsers kwam waarschijnlijk, doordat een deel van de bewaking van de brug uit Oost-Europeaanse manschappen bestond die gedwongen dienst moesten doen in het Duitse leger. Zij zouden geen zin hadden in een gevecht van leven of dood, zoals de Führer bevolen had.

De doedelzakspeler

Normandië bestond vele weken uit slechts een smal strookje land. De Duitsers boden heftig weerstand. Pas op 18 juli waren de Duitsers geheel uit de stad Caen verdreven op slechts 10 kilometer afstand van de Pegasus brug. In augustus wisten de geallieerden eindelijk uit te breken, maar toen ging het ook razendsnel Half augustus waren de troepen al in omgeving van Parijs en op 14 september 1944 vierde een uitbundig Maastricht de bevrijding door de Amerikanen. De oude Pegasus brug is verplaatst naar een museum ten westen van de huidige brug.

De Mayenne, dal van rust en nostalgie

Een van de fraaiste jaagpaden van Frankrijk loopt langs de Mayenne. Op de meeste delen loopt geen autoweg door het dal. Dit zorgt voor een ongekende rust. De fietsroute op het jaagpad van de Mayenne begint in het stadje met dezelfde naam als de rivier. Officieel draagt deze route de naam Chemin de Halage de la Mayenne. Onmiddellijk als je het stadje verlaat, valt jouw blik op de gigantische watermolen le Moulin de Saint-Baudelle. Gebruikelijk is een watermolen beperkt van omvang, maar dit is een massief industrieel bouwwerk met drie verdiepingen en ook nog eens een zolder. Op de tocht van 120 kilometer naar Angers zul je nog maar liefst 41 van deze slapende reuzen watermolens ontmoeten. Diverse van deze molen komen over als een burcht.

De geschiedenis deze molens stamt uit halverwege de 19e eeuw. De Mayenne moest geschikt gemaakt worden gemaakt voor de scheepvaart. Bij de sluizen dacht men aan twee vliegen in één klap: het water temmen, maar ook de kracht van het water gebruiken. De molens maalden meel, maar werden ook ingezet voor het opwekken van elektrische stroom. Scheepvaart zorgde voor het transport van de grondstoffen en de producten. Door de opkomst van de spoorwegen en later de autowegen verloor het vervoer over het water snel aan betekenis. De industriële revolutie maakt andere een meer grootschalige productie mogelijk. Snel na de Tweede Wereldoorlog was het totaal gedaan met de bedrijvigheid.

Overal proef je nog de sfeer van de vergane glorie rond de Mayenne. Fietsend langs de rivier lijkt het alsof de tijd vele tientallen jaren heeft stil gestaan. Bewust is gekozen voor gravel op het fietspad. Het geknisper van het rollen van de banden onze banden op het gravel versterkt het nostalgische beleven in alle rust. De meeste dorpen liggen van de rivier af op de rand van het plateau. Regelmatig krijg je zicht op een torenspits of de kantelen van en kasteel. De oude stad Laval ligt wel in het dal en strekt zich uit over beide oevers. Hoog boven de rivier overspant het 180 meter lange granieten spoorwegviaduct op de lijn van Parijs naar Bretagne het dal. Op 15 juni 1944 lukte het Amerikaanse bommenwerpers om een van de bogen te verwoesten. Steile straatjes door de Middeleeuwse stad voeren je naar het kasteel van Laval uit 1020.

Veel van de megamolens staan er vervallen bij, maar De Moulin de la Rongère is omgetoverd tot een Chambres d’Hôtes met het logo fietsvriendelijk. Je kunt ook kiezen we voor de eenvoudige Camping Municipal van Ménil, pal naast de kerk van het plaatsje. Bij de camping is een pizzeria. voor de ingang van de camping gaat een fietspontje naar de overkant.

Bloemendorpje

Een van leukste dorpjes langs de Mayenne is Chenillé Changé. Je moet er wel voor naar de overkant. Vlei even neer op een terrasstoeltje van le Petit Café voor de kerk van dit vlekje op de kaart met het predicaat bloemendorpje. De sierbestrating is met veel precisiewerk aangelegd. De sierlijke pomp pronkt nog uit de tijd dat dit de enige watervoorziening was. De 139 inwoners hadden bijna 40 jaar lang dezelfde burgemeester. Dit is het ware Frankrijk. Ook dit dorpje heeft eenvoudige camping aan het water. Even verder, in Daon, is Camping des Rivières met meer comfort en een zwembadje. In het dorp met 440 inwoners zijn nog wat winkeltjes en een café dat wel vroeg de deuren sluit. Dit échte Frankrijk duurt nog tot Angers nadert, waar de Mayenne uitmondt in diverse stromen die samen verder gaan in de Maine.

Moeras van Poitevin

Dit uitgestrekte moerasgebied in het zuidwesten van Frankrijk meet maar liefst 970 vierkante kilometer. Hiervan bestaat 150 vierkante kilometer uit echt nat moeras. Ooit was het moeras een baai die in directe verbinding stond met de Atlantische Oceaan. Mensen hebben het gebied ingepolderd en grote delen drooggelegd. Om het moeras van Poitevin te beschermen is in 1979 is het gebied uitgeroepen tot interregionaal park. Door het gebied loopt een labyrint van 15.000 kilometer aan kanalen en kanaaltjes. Het komt allemaal wat on-Frans over. De dorpen zijn geïsoleerd en de huizen zijn klein. De belangrijkste plaats Coulon heeft slechts 2200 inwoners. De hoofdstad van het Groene Venetië is uitgekozen als een van de tien mooiste dorpen van Frankrijk.

Vooral de natte delen vormen een belangrijk ecosysteem met meer dan 250 vogelsoorten. Het moeras lijkt ideaal voor de muggen, maar ook de libelles gedijen goed in deze waterrijke omgeving. Zij zorgen dat de mens geen overlast ondervindt van deze stekende insecten, die jeukende bultjes achterlaten.

 

 

Op diverse plaatsen kun je bootjes huren die je op eigen kracht voortbeweegt. In de natte moerassen is het advies om dit wel met een gids te doen, want je zou kunnen verdwalen.

De Vélo Francette slingert zich door de Poitevin, maar je kunt op de fiets talrijke extra rondjes maken. Er is een web van 500 kilometer aan fietsroutes die je over smalle gravelpaadjes brengen. De bruggetjes zijn wel steil, maar de zonnestralen die zich door het bladerdek weten heen te dringen weerspiegelen zich prachtig op het water. In het moeras van Poitevin zijn meer dan 25 campings.

La Rochelle

Deze stad ligt op een beschutte plaats aan de zeestraat Pertuis d’Antiroche die tussen de eilanden Île de Ré en Île d’Oléron loopt. La Rochelle heeft een gematigd klimaat en stad staat bekend als een der Franse steden met de meeste uren zon in Frankrijk. De TGV brengt de Parijzenaars rechtstreeks naar La Rochelle.

De stad die bekend stond als havenstad en thuishaven van oorlogsschepen kende grote bloei. La Rochelle werd zelfs na Parijs de tweede stad van Frankrijk.

In jaren van de godsdienstconflicten toen protestanten uit de meeste steden van Frankrijk verdreven werden, waren de Hugenoten welkom in La Rochelle. De havenstad groeide uit tot een waar bolwerk van de Hugenoten en werd in de praktijk steeds meer een staat in de staat. Dit tot grote ergernis van Koning Lodewijk de Dertiende. Aangespoord door zijn Eerste Minister Kardinaal Richelieu begon de koning in 1628 met het beleg van La Rochelle. De stad kreeg hulp van de Engelsen, maar moest zich in 1629 overgeven. Ruim driekwart van de bevolking was omgekomen door de honger en de gevechtshandelingen. De Hugenoten mochten hun godsdienst behouden, maar raakten hun politieke en andere rechten kwijt. Massaal vluchtten de protestanten uit naar Nederland. Anderen weken uit naar de nieuwe wereld waar zij de stad New La Rochelle stichtten in de huidige staat New York. De haven van La Rochelle kende daarna nog wel een opleving. Deze opbloei was wel dubieus door de slavenhandel.

In de Tweede Wereldoorlog was de haven een basis van de Duitse Kriegsmarine. Een deel van de opnames van de film Das Boot, over de belevenissen van de bemanning van een Duitse onderzeeër tijdens de Tweede Wereldoorlog, zijn hier gemaakt.

La Rochelle is geen marinebasis en koopvaardijhaven meer. De haven bassins zijn nu rijkelijk gevuld met plezierjachten. Het fort in de baai, de twee torens aan de ingang van de oude haven en de verdedigingswerken herinneren nog aan het glorierijke verleden van de stad.

In de oude stad valt onmiddellijk de eenheid van stijl op met de natuurstenen bogen van de arcades. Sfeervol is het op het marktplein met iedere ochtend markt op straat en in de nostalgische hallen. Midden in de stad kun je een bezoek brengen aan een ondergrondse bunker die een beeld geeft van het leven op de Duitse onderzeebootbasis tijdens de Tweede Wereldoorlog.

De kathedraal is stijlvol, maar dateert pas uit de 19e eeuw, nadat de oude kathedraal tijdens de Franse Revolutie was verwoest. De klokkentoren het enige deel van de oorspronkelijke godshuis.

Eten kun je te kust en te keur aan de haven. Rijen restaurants hebben de oesters en vissoorten uitgestald in bakken voor de deur. Door de concurrentie zijn de prijzen redelijk. Voor de rest is La Rochelle een aantrekkelijke fietsstad met meer dan 230 kilometer fietspad. Vooral de jongere bewoners gebruiken in toenemende mate de fiets.

 

 

 

Île de Ré

Je kunt vanaf La Rochelle gemakkelijk even overwippen naar Île de Ré, dat bekend staat als hét fietseiland van Frankrijk, met een uitgebreid net van fietspaden. De Fransen komen vooral in het Franse seizoen van 15 juli – 15 augustus. Daarvoor en daarna is het rustig op het eiland. Île de Ré heeft de bijnaam La Blanche, vanwege de witte huizen. Het eiland leefde vooral van de zoutwinning, maar heeft ook wijngaarden. Feitelijk is Île de Ré geen eiland meer sinds het gereedkomen van de ruim 2 kilometer lange brug in 1988. Het autoverkeer betaalt tol voor deze brug, maar op de fiets betaal je niets. Er lopen diverse bewegwijzerde fietsroutes van La Rochelle naar Île de Ré.

 

Route informatie

Er naar toe

Accueil Vélo (fietsers welkom)

Een Groter rondje fietsen

 

 

Route

De Vélo Francette staat beschreven op de Engelstalige website https://cycling.lavelofrancette.com/ Op deze website staat een kaartje dat je in delen kunt aanklikken en inzoomen. Je kunt ook de tracks van de route downloaden. Bij de deelkaartjes kun je pictogrammetjes aanklikken, zoals accommodaties, campings, VVV-kantoren, fietsenmakers en fietsverhuurders, treinstations aan de routes en bezienswaardigheden. Helaas staan niet alle campings erop. Een volledig overzicht van alle campings geeft de officiële gids van de FFCC: de Franse federatie van campings. Vaak hebben departementen ook een overzicht van de kampeerterreinen in het betrokken departement. Deze liggen dan in de VVV-kantoren. Er is een gidsje van de Vélo Francette in de Franse taal, maar de kaartjes en de pictogrammetjes zijn duidelijk. Te koop in de reisboekhandels of: www.fietsvakantiewinkel.nl.

 

 

Er naar toe

Caen ligt op 650 autokilometers van Utrecht. Vanaf La Rochelle is het 950 kilometer terug. Je kunt met de fiets mee in de trein naar Caen en terug van La Rochelle naar Nederland. Delen kun je met de supersnelle TGV doen. In een aantal TGV’s zijn plaatsen voor de fiets, maar daarvoor heb je wel een reservering nodig. Je krijgt dan een stoel toegewezen vlakbij je fiets. Voor een reisroute, alle tickets en reserveringen: www.treinreiswinkel.nl. Onderweg zijn diverse opstappunten voor de fiets in de trein. In Frankrijk kan de fiets gratis mee in regionale treinen: de zogeheten TER. Op diverse trajecten rijden slechts enkele treinen per dag.

Accueil Vélo (fietsers welkom)

Dit is een officiële kwalificatie voor accommodaties die ingesteld zijn op fietsers onderweg. Campings met dit logo hebben speciale tarieven voor fietsers met een klein tentje. Langs de Vélo Francette tref je regelmatig campings aan en dankzij Accueil Vélo zijn de prijzen over het algemeen gunstig. https://en.francevelotourisme.com/contents/practical-infos/accueil-velo-cyclists-welcome. Aan te bevelen zijn ook de gemeente campings: camping municipal. Deze zijn niet duur en liggen meestal vlakbij een dorp of stadje, zodat je alle voorzieningen bij de hand hebt: ‘s morgens vroeg verse croissantjes.

Een groter rondje fietsen

Door de aansluitingen met de Véloscénie, de Loire à Vélo en de Vélodyssée maakt Vélo Francette het ook mogelijk diverse ronden te fietsen op bewegwijzerde routes. Handig voor mensen die hun fietsen of e-bikes meenemen op de auto. De wagen parkeren op een veilige plek en na afloop van de ronde daar weer terugkeren.

 

 

 

 

OPSTARTPUNTINFORMATIE