Langs de oostelijke oever van de Maas in de Top van Limburg loopt een reeks fraaie natuurgebieden. Het fietsen door deze langgerekte, maar veelzijdige strook langs de Duitse grens krijgt een extra dimensie door de Smaakparels. De Smaakparels is een initiatief van ondernemers, die de bezoekers willen laten kennismaken met smaakvolle producten van het Limburgse land. Op mooie plekken worden heerlijke activiteiten rond eten georganiseerd. Wissel het fietsen af met het plukken van verse kruiden, geniet van asperges en bijzondere pannenkoeken, proef de zoetste aardbeien en leer alles over het wecken van fruit. In juni staat heel de Top van Limburg in het teken van de asperges.

Schaapskooi Bergse Heide

Gestaag kabbelt de Maas langs het terras van Hostellerie de Hamert. De schepen naar het noorden varen moeiteloos met de stroom mee, maar de schepen stroomopwaarts lijken we te horen hijgen. Even volgen we het fietspad langs de N271 met overigens slechts matig autoverkeer, maar dan duiken we het Nationaal Park de Maasduinen in. Voor het dorp Wellerlooi wijkt het park voor een in cultuur gebracht landschap. Ineens bevinden we ons midden in de koorts van het witte goud, die ieder voorjaar het leven in de Top van Limburg domineert. Asperges oogsten is nog altijd handwerk. Landarbeiders zijn druk in de weer met het opsporen van de kopjes die boven de grond komen, want dat is het juiste moment om de asperge te steken.

Langs de weg staan borden in twee talen Asperges/Spargeln. Bij de aspergebedden legt teler Ron uit:

Ook Duitsland heeft asperges, maar vanuit diep in Duitsland komt men naar hier, omdat onze zandgrond garant staat voor een goed product. Wij garanderen onze klanten op ons erf kersvers gestoken asperges, want dan smaakt het witte goud op z’n best

Ave Maria

Ons fietspad voert ons weer een stukje langs de Maas. De uitspanning aan de overzijde van de rivier tracht ons te verleiden om met een pontje over te steken. Het valt ons op dat er steeds meer fietspontjes over de Maas komen. De eenzame kapelletjes in het landschap laten ons verder accentueren dat we écht in Limburg fietsen, zoals het Mariakapelletje aan de Maas. Volgens de dame die de bloemen verzorgt dateert deze kapel uit 1660. Mensen uit de omgeving zorgen voor het onderhoud en ze zijn er nog: Limburgers die traditioneel een ommetje maken om een kaarsje op te steken. Het geeft ons een vredig beeld. Aan diverse muren prijkt een gevelsteen met ‘Ave Maria’, of een simpel raampje met daarachter een Maria beeldje met versierselen.

Pontje naar Blitterswijck

Het Maria beeldje in Limburg

In een bocht van de Maas ligt het plaatsje Well. Op afstand van de huidige doorgaande wegen lijkt dit dorp sinds vele tientallen jaren nauwelijks veranderd. Het dorp was vroeger belangrijk door de veerdienst, maar sinds 1954 is er ten oosten van Well een brug. Eerst was dat een baileybrug van de Britse genie die hier was achtergebleven na de oorlog, maar in 1980 is de Koninginnebrug in gebruik genomen. Kenmerkend voor het ‘vergeten karakter’ van Well is het overjarige bord ‘doorgaand verkeer’ dat stuurt naar de bloembakken. Opvallend zijn de sierlijke naambordjes die diverse bewoners aan hun gevel hebben hangen. In 2010 werd Well uitgeroepen tot leukste dorp van Limburg. Dat Well ook eigentijds is toont het World Art Centre. In de tuin van een voormalige boerderij genieten we van hedendaagse kunst uit binnen- en buitenland.

Kapelletje aan de Maas

Blijf op voldoende afstand

Even komen we in de sfeer van recreatie en bungalowparken bij het Leukermeer, maar al snel brengt het fietspad ons weer in de rust van het Nationaal Park Maasduinen. In de relatief korte boog om het Reindersmeer ervaren wij de gevarieerdheid. Bos en heide wisselen elkaar af, maar ook krijgen we prachtige vergezichten over moerasachtig landschappen. Wij zijn zo gefascineerd, dat we de kudde Galloway runderen op het fietspad pas laat in de gaat hebben. “Blijf op voldoende afstand”, had Edmond Staal van de Stichting Het Limburgs Landschap ons meegegeven. Traag trekken de imposante, donkerbruine grazers weg. Veel minder imposant zijn de schapen van de kudde die over de Bergse Heide trekt. Runderen zijn er in alle soorten en kleuren. Tussen de begroeiing valt een groep witte grazers onmiddellijk op. Dit zijn de Charolais koeien van Smaakparel de Korenhof. Deze dieren komen oorspronkelijk uit Bourgondië. Wellicht voelen zij zich uitstekend thuis in de Bourgondische sfeer van Limburg. De witte koeien dragen eveneens hun steentje bij aan het natuurbehoud.

Galloway runderen in de wei, foto foto: Stichting het Limburgs Landschap, Henk Heijliger

Schapen in Limburg, foto: foto Stichting het Limburgs Landschap, Henk Heijliger

Charolais runderen van de Korenhof

De indrukken verwerken we even op een bankje aan het Reindersmeer. We kunnen ons maar moeilijk voorstellen dat deze plas in het groen door de mens is gerealiseerd. Onze tocht langs de grens gaat verder op de grens van natuurgebied en landbouwgronden. De bordjes ‘Spargeln’ duiken weer op. Het mooiste stukje Maasduinen zit aan het einde van onze fietstocht met unieke doorkijkje over een paar vennen.

Aangelegde meer

Langs ons loopt het Geldernsch-Nierskanaal. Ons is verzekerd dat het echt een kanaal is, maar in de praktijk is het een grillig stroompje door het natuurgebied. In de loop der jaren heeft het water steeds meer zijn eigen loop bepaald vanaf de hoger gelegen Duitse grens naar de Maas. Het terras van De Hamert blijkt een uitstekende plek voor een gastronomisch Limburgs aspergediner in een nostalgische sfeer. Voor ons zakt de steeds roder wordende zon langzaam weg achter de nog steeds gestaag varende schepen op het nu goudkleurige, wiegende lint Maaswater.

Routeinformatie

Fietsroute: Toeristisch Overstap Punt Maasduinen en Smaakparel
Land: Nederland
Provincie: Limburg
Lengte: 36 km
Beginpunt: Hostellerie de Hamert en Jachthut op den Hamer
Knooppunt: Knooppunt 74, Gemeente Bergen

Opstartpunt informatie

De Smaakparels langs de fietsroute Maasduinen
Knooppunten 74, 62, 27, 15, 71, 66, 67, 30, 80, 31, 79, 29, 65, 28, 64, 73, 74.

Download de route

Handige fietsknooppunten

Knooppunt 74: Hostellerie De Hamert

Al bijna 70 jaar biedt Hostellerie De Hamert eten en slapen in stijl op een magnifiek plekje aan de Maas. Vier generaties en een veelvoud aan gastronomische trends zijn gekomen en gegaan. De huidige eigenaar Roger Smits noemt dineren en logeren in De Hamert: “Optimaal genieten van Limbourgondische gastvrijheid”. In het seizoen serveert de Hamert een uitstekend aspegediner. Maar ook in andere seizoenen biedt de kaart culinaire hoogstandjes, zoals: de mooiste wildgerechten van de jachtbuit uit de Maasduinen in het najaar. Roger Smits geeft advies bij een speciaal aperitief of de juiste wijn bij ieder gerecht. Het huisbier is het streekbier Hertog Jan.

Dineren aan de Maas met Smaakparels

Knooppunt 74: Jachthut op den Hamer

Bij de ingang van het Nationaal Park Maasduinen is de Jachthut op de Hamer. Hier zwaait Monique, de vrouw van Roger Smits, de scepter. De Jachthut is een pannenkoekenhuis, maar niet zomaar eentje. Onder de zoete pannenkoeken valt de pannenkoek met blauwe bessen en slagroom op. Een hoogstandje onder de hartige pannenkoeken is courgette-geitenkaas met tijm en honing, maar wat dacht je van pannenkoek van wildragout in het seizoen. Wil je geen pannenkoek, dan kun je kiezen voor een warm broodje met geitenkaas, appel, walnootjes, honing en tijm. Als dat geen smaakpareltjes zijn? Ook bij de Jachthut op den Hamer is het huisbier Hertog Jan. In de Jachthut is een informatiecentrum van het Nationaal Park.

Bijzondere pannenkoeken bij de Jachthut

Tussen Knooppunt 27 en 15: Taste & Co Wellerlooi

Vol trots toont Thijs Vogels zijn nieuwe bedrijf Taste & Co. Thijs noemt het een knooppunt van smaak. De bezoeker treft hier een scala aan streekproducten. Je kunt hier zelfs met de fiets naar binnen rijden en je tweewieler in een rek tegen de bar stallen. Thijs biedt ook een fietstocht aan langs tuinbedrijven van Wellerlooi. In samenwerking met een andere smaakparel Frutti Confetti zijn kookworkshops mogelijk, waarbij je de meegebrachte oogst in de keuken van Taste & Co zelf kunt gaan verwerken tot een lekkere jam of chutney. Thijs ziet Taste & Co duidelijk als een centrum zijn voor het dorp met 1210 inwoners. Alle verenigingen zijn welkom en hij biedt een speciale ruimte voor jongeren.

Bij knooppunt 30: Bosbrasserie in de Sluis

Deze brasserie ligt op de sluis tussen het Leukermeer en het Reindersmeer. Het riante terras met uitzicht op het Reindersmeer biedt een ideaal rustpunt op bijna halverwege de route.
Ook de Sluis biedt gerechten met streekproducten. De Galloway burger wordt gemaakt van de runderen die in het nationaal park grazen. Bij de pannenkoeken vallen de Thaise, de Indische en de Griekse pannenkoek op. Neem rustig de tijd om de uitgebreide theekaart te bekijken. Het huisbier is hier Gulpener met uitsluitend Limburgse grondstoffen, maar op de kaart prijkt ook Hertog Jan Grand Prestige. In het gebouw van de brasserie is ook een bezoekerscentrum van Nationaal Park Maasduinen.

Terras Sluis

Tussen 64 en 73: HEWE Kruiden, zelfpluk kruidentuin

Dertig jaar lang teelde de familie Hendrickx uit Wellerlooi radijs. In 1996 pootten vader Jeu, moeder Atie en zoon Eric een kleine hoeveelheid peterselie. “Een grapje”, zegt Jeu lachend. Nu, jaren later, is uit dit grapje een bedrijf gegroeid dat zich volledig met de kruidenteelt bezighoudt. Meer dan 20 soorten kruiden worden er geteeld binnen deze familieonderneming. Je kunt hier zelf kruiden plukken én proeven. De familie nodigt je uit om een dampende kruidenthee te drinken in de kas tussen de geuren van de kruiden. Je mag in de kas ook je eigen lunchpakketje nuttigen. De familie geeft je graag alle informatie over de kruiden.

Het Nationaal Park Maasduinen

Het Nationaal Park strekt zich uit over een lengte van ongeveer 20 km tussen de A27 onder Gennep en de Hamert boven Arcen. Er wordt druk gewerkt aan uitbreiding naar het zuiden met toevoeging van de Leermarkse Heide en de Schandelose Heide, zodat het park zich gaat uitstekken tot de stadsgrens van Venlo. Wat de Maasduinen zo bijzonder maakt, is de langste gordel van rivier en duinen in Nederland, ontstaan door samenspel van water, wind en mens door de eeuwen heen. De stromen van de Maas en Rijn hebben zich nog al eens veranderd. Deze stromen zorgde voor de hoogteverschillen in het landschap. Aan het einde van de ijstijd namen deze rivieren gigantische partijen zand, grind en enorme zwerfkeien mee. Met het verminderen van de waterstroom bleef deze aanvoer hier achter. Aanvankelijk was hier een uitgestrekte vlakte van stuifzand met daar tussen door vennetjes met water dat was achtergebleven. De wind blies het zand op tot zandruggen en hoefijzervormige duinen. Op het zand ontstond heide en bos. De Romeinen begonnen met het kappen van bossen en later werd veel heide ontgonnen om er landbouwgronden van de te maken. Het nut van vennen zag men niet zo zitten, maar laatste tientallen jaren is het besef van behoud en herstel van de natuur sterk gegroeid. Vennen worden nu behouden en in ere hersteld. De heide wordt nu behouden door begrazing. Schapen en grote Galloway runderen eten alle begroeiing die de heide in de weg staat op.

Vennen en Maasduinen

Meren ontstaan door ontzanding en ontgrinding.

Bouwactiviteiten en aanleg van wegen en spoorwegen vragen veel zand en grind. Op diverse plaatsen langs de Maas in Limburg zijn gigantische partijen zand en grind afgegraven. De diepe kuilen zijn nu gevuld met water. Bij het dorp Bergen is eerst het Leukermeer ontstaan, dat nu een populair recreatiegebied is met stranden en bungalowparken. Veel Duitsers komen op deze plas af, omdat op veel Duitse meren gemotoriseerd varen taboe is.

De honger naar zand en grind bleef aanhouden, dus werd besloten tot een nieuw wingebied ten oosten van de N271 dat nu het Reindersmeer is. Een kanaal verbindt de beide meren. Om te zorgen dat het gebied rondom het Reindersmeer zou uitdrogen werd besloten om een sluis aan te leggen die zorgt dat het water van het Reindersmeer vier meter hoger ligt. Tussen 1971 en 2001 voeren 22.500 schepen met zand en grind door de sluis. Tussen 1963 en 2001 is in de gemeente Bergen in totaal 50 miljoen ton aan zand en grind gewonnen. De milieu- en natuurargumenten werden steeds doorslaggevender. Besloten werd het natuurgebied rond het Reindersmeer niet verder af te graven. Ter compensatie aan de verloren gegane natuurwaarden is het Reindersmeer natuurvriendelijk ingericht. Motorvaartuigen zijn hier verboden en alleen stille recreatie is toegestaan: alleen wandelaars, fietsers een ruiters mogen hier recreëren.

Asperges

Asperges horen bij de Top van Limburg en het witte goud heeft de laatste tijd geen windeieren gelegd. Op de Veiling van Venlo wordt jaarlijks 10 miljoen kilo asperges verhandeld. Ongeveer de helft hiervan gaat naar Duitsland. Jan van het streekmuseum De Locht in Melderslo legt ook de keerzijde van het succesverhaal uit:

Het verleden wordt vaak geromantiseerd, maar in mijn jeugd was het leven hier nog hard en eenvoudig. Er wordt nu gesproken over een crisis, maar toen hadden we echt helemaal niets! De zandgronden waren arm en aspergekweken was een van de weinige middelen van bestaan. Alle kinderen van ons dorp moesten al voor dag en dauw op pad om voor de gang naar school asperges te steken.

Het aspergeseizoen begint op de tweede donderdag van april en het steken van de asperges duurt tot 24 juni: de patroonsdag van Sint Jan. “Na Sint Jan zult gij géén asperges meer steken” is het dringende motto! Op 28 juni vindt in de kasteeltuinen van Arcen het exclusieve slotfeest plaats: Adieu Asperges!
Traditioneel worden asperges gegeten met gekookte aardappelen, gekookt ei, ham en sauce hollandaise. Limburgse koks hebben echter tal van varianten bedacht. Ieder restaurant biedt wel een eigen specialiteit.

De kasteeltuinen in Arcen

Overige fietsroutes langs Smaakparels

De Smaakparels bieden in totaal 4 fraaie fietsrondes in Top van Limburg.

De 4 routes zijn:

• Wellerlooi, is de route die Bert heeft gefietst (36 km)
• Plasmolen, bovenin de Top van Limburg (40 km)
• Gennep, ligt daar ten zuiden van (28 km)
• Siebengewald, ligt tussen Gennep en de op deze site beschreven route. (44 km)

Alle rondes zijn met elkaar verbonden en zijn uitgezet op de fietsknooppunten. Dit fietsparadijs nodigt uit om meerdere dagen te blijven en tijdens de fietstochten te genieten van de hoogstandjes van zoveel mogelijk Smaakparels.
Leuke accommodaties tref je overal in de Top van Limburg: van een riant hotel zoals de Hamert tot eenvoudig kamperen bij de boer.

Steek ook eens de Maas over. Met tal van pontjes kun je naar de overkant van de Maas. Bijvoorbeeld naar:

• Blue Berrie Hill, het blauwe bessentheehuis met winkel en pluktuin te Broekhuizen in het centrum van de blauwe bessenteelt;
• Het rozendorp Lottum, waar meer dan 70% van de Nederlandse rozen vandaan komt
• Het streekmuseum De Locht in Melderslo met behalve veel aandacht voor asperges ook een goed beeld van oude ambachten die hier bedreven werden.

Bij diverse pontjes liggen leuke uitspanningen aan de Maas.

Interessant aan de rechteroever van de Maas is Arcen met de vermaarde kasteeltuinen. Lik in het plaatsje aan het ijs van Clevers, proef een streekbiertje in het proeflokaal tegenover de Hertog Jan Brouwerij of nip aan een aspergelikeurtje bij Graanstokerij de IJsvogel op hun terras aan de Maas.