Het Nationaal Ereveld Loenen op de Veluwe is toegankelijk voor iedereen. Contributor Royan is zelf veteraan en komt er vaker. Na zijn laatste bezoek schreef hij er deze column over.
Nationaal ereveld Loenen
Het Nationaal Ereveld Loenen is een bosgebied dat 17 hectare beslaat. Een paar jaar na de tweede wereldoorlog werd het geopend door prinses Wilhelmina om een laatste rustplaats te worden voor inmiddels bijna 4.000 oorlogsslachtoffers. Militairen, verzetsstrijders en Engelandvaarders die tijdens de oorlog sneuvelden liggen nu onder platte, vierkante stenen langs paden die door het bos slingeren. De vredige rustplaats vormt een schril contrast met de oorlogsgebieden en de omstandigheden waaronder deze mensen het leven hebben gelaten.
Bospaden en graven
19 jaar
Terwijl je langs de vele graven wandelt waarvan de plekken bijna nonchalant lijken te zijn gekozen, denk je in eerste instantie vooral aan oudere mensen. Snelle rekensommen doen echter beseffen dat hier heel veel jongeren liggen. Ze zijn uit het leven gerukt zonder zelfs maar de tijd te hebben gehad om te leven. Evert Hans Kaper ligt hier bijvoorbeeld. Hij was 19 jaar toen hij in december 1944 in Velp nabij de Rozendaalse Emmapyramide samen met een groep andere jongeren werd gefusilleerd door de Duitse bezetters. Zijn misdaad was dat hij had geprobeerd om naar het bevrijde zuiden te vluchten.
Het graf van Evert Hans Kaper
Het hoogste offer heeft velen naar het ereveld geleid. In sommige gevallen weet je niet wie er onder een steen ligt. ‘Onbekende Nederlander’ valt er dan te lezen.
Onbekende Nederlanders
Een witte kapel met een wat Scandinavisch ogende bouwstijl herbergt boeken met daarin de namen van 125.000 Nederlandse oorlogsslachtoffers waarvan het graf niet bekend is. Het is een manier om ook deze landgenoten blijvend te herdenken.
De witte kapel
Recente missies
Ook militairen die tijdens recente missies hun leven hebben gegeven liggen hier begraven. Raviv van Renssen (Dutchbat Srebrenica, 25 jaar) en Dennis van Uhm (Uruzgan, 23 jaar) zijn voor Royan bekende namen en de jonge mannen liggen niet ver van elkaar. Hun grafstenen leven op een bepaalde manier nog. Vrienden, familie en collega’s brengen soms nog iets langs, van een blikje drank tot bloemen of herinneringen uit de tijd die ze samen hebben doorgebracht.
Raviv van Renssen en Dennis van Uhm (respectievelijk 2e en 4e van links)
Sinds 2020 mogen ook veteranen op een apart gedeelte van het ereveld worden begraven. Dit zijn mensen die uitgezonden zijn geweest, hun leven in de waagschaal hebben gelegd in dienst van het koninkrijk en de missie(s) hebben overleefd. Zij kiezen ervoor om na hun overlijden bijgezet te worden in Loenen, dicht bij de kameraden van weleer. Niet ver hier vandaan staat het herdenkings- en educatiecentrum waar, zoals de naam het aangeeft, veel informatie te vinden is. Veteranen vertellen hier over hun oorlogservaringen.
De veteranenbegraafplaats
Verhalen over oorlog
Een andere vorm van educatie is de app ‘Digitale begraafplaats’ die gedownload kan worden bij de ingang. Hiermee kom je meer te weten over de mensen die in Loenen liggen. Je kunt er ook een GPS-tour mee doen. Indien je op zoek bent naar een bepaald persoon, dan kan diens naam ingetoetst worden op een zuil. Je ontvangt vervolgens een printje met de route naar het betreffende graf.
Het Nationaal Ereveld Loenen is indrukwekkend wanneer je je al wandelend tussen de bomen en gehuld in stilte verdiept in de mensen en hun verhalen. Het is daarnaast ook een mooie wandeling door een stukje Veluwse natuur. Het doet je beseffen hoe belangrijk vrede en vrijheid zijn en dat vele anderen er echt alles aan hebben gedaan om ons vandaag de kans te geven vrij te leven.
Zo zien mensen eruit die in vrede leven, veteranenhulphond Plouf die in de spiegel naar haar baasje kijkt
Waterval
Wanneer je na een bezoek aan het ereveld een klein stukje (hemelsbreed 2 kilometer) naar het noorden loopt (of rijdt) krijg je de kans om even aan andere zaken te denken indien je daar behoefte aan hebt. Daar bevindt zich namelijk de grootste waterval van Nederland, aangelegd tijdens de crisisjaren, met een verval van 15 meter.
Het is verbazingwekkend om te zien hoeveel mensen er op af komen. Het is overduidelijk een attractie en de parkeerplaats vlak in de buurt staat al snel vol met auto’s. Wat zeker meespeelt is dat de bossen in de omgeving een heerlijk struingebied vormen voor mens en hond en dat de aangelegde fietspaden meer dan welkom zijn bij fietsers.
De grote waterval van Loenen
Loenen en de omgeving zijn mooi, daar bestaat geen twijfel over. Achter de schoonheid schuilt wel een tragedie, namelijk die van waar die 4.000 mensen voor staan die tussen de bomen rusten. Er komen dagelijks veel mensen naar het ereveld, om te herdenken, om eer te betonen. Dat is het minste wat we kunnen doen.
