Niet groot maar groots is die voormalige pauselijke staat in het hart van Rome. De oppervlakte van het Vaticaan, de kleinste staat ter wereld, bedraagt slechts 0,44 km² en het grondgebied is deels omgeven door een hoge muur. Dit wereldcentrum van het katholicisme is een bedevaartsoord voor hen die deze godsdienst aanhangen en aan het hoofd van zowel dit landje als de katholieke kerk staat de paus. Royan neemt je mee naar Vaticaanstad.

Ontstaan van Vaticaanstad

Voordat het Vaticaan als zelfstandig dwergstaatje ontstond, was er meer dan 1000 jaar lang sprake van een grote pauselijke staat in het huidige Italië, ook al leefden pausen gedurende een groot deel van de 14e eeuw in ballingschap in het Franse Avignon. Na de Franse veroveringen vanaf het eind van de 18e eeuw werd het territorium van de paus steeds kleiner en uiteindelijk leidden de opeenvolgende kerkvaders een teruggetrokken bestaan in het huidige Vaticaan in plaats van legers aan te voeren. In 1929 verleende de Italiaanse dictator Mussolini soevereiniteit aan Vaticaanstad.

Vaticaanstad vanuit Engelenburcht

Het Sint Pietersplein

De 136 meter hoge koepel van de Sint Pietersbasiliek in Vaticaanstad is van vele plaatsen in Rome te zien, waarbij de basiliek zelf samen met het voorliggende Sint Pietersplein als hét symbool van het Vaticaan wordt gezien. Een mooie entree wordt geboden door vanaf de Engelenburcht (Castel Sant’Angelo) naar Vaticaanstad te flaneren over een brede boulevard. Vroeger was dit overigens een smalle weg die onder het bewind van Mussolini werd verbreed. Aangekomen op het plein word je getroffen door twee fonteinen, een obelisk en vooral enorme zuilenrijen aan beide kanten met daarboven de beelden van 140 heiligen, die je gastvrij lijken te omarmen en je naar de ingang van de enorme basiliek leiden. Duizenden stoelen staan opgesteld op het plein voor de zondagsdienst die door de kerkvader zelf wordt geleid. Het plein kan maar liefst 140.000 mensen ontvangen. Ook buiten de diensten is het er druk, altijd weer, en je ziet er ook opvallend veel priesters en nonnen uit de hele wereld rondlopen.

Sint Pietersplein

Stoelenrijen

Op één na grootste kerk ter wereld

De grond waar de Sint Pietersbasiliek op staat is er één vol met geschiedenis. Hier werd de apostel en tevens eerste paus Petrus gekruisigd en begraven. Op deze plek verrees de eerste Sint Pietersbasiliek in de 4e eeuw al, en werd deze vanaf de 16e eeuw vervangen door het huidige bouwwerk. De beeldhouwer Michelangelo heeft veel invloed gehad op het ontwerp en op veel plekken binnen de muren van Vaticaanstad wist hij zijn sporen achter te laten.

Binnenkant Sint Pietersbasiliek

In de basiliek zelf benadrukt een lijn op de vloer hoe groot deze is en tot waar andere grote kerken in de wereld reiken. Tot 1989 was het de grootste kerk op aarde. Sindsdien heeft de toen geopende Notre-Dame-de-la-Paix in Yamoussoukro (Ivoorkust) dit predicaat. De Sint Pietersbasiliek echter herbergt meer sfeer, meer warmte en meer historie. Bijna 150 pausen hebben hier hun laatste rustplaats gevonden, waaronder Petrus die in de crypte onder de koepel ligt, en de erg populaire paus Johannes Paulus II die in 2005 overleed en in 2014 heilig werd verklaard.

ZIE OOK: Heerlijk vertoeven aan het Gardameer, mét je racefiets

Meteen rechts naast de ingang staat het beroemde marmeren beeld Pietà van Michelangelo, die dit uit één blok wist te houwen op nog jonge leeftijd. Het laat Christus na zijn kruisiging zien, op schoot bij Maria. Het staat tegenwoordig achter gepantserd glas omdat een vandaal het beeld ooit wist te beschadigen. Verder in de reusachtige kerk staat het bronzen beeld van Petrus. Zijn rechtervoet wordt vaak aangeraakt of gekust door bezoekers en pelgrims. Ook de Cathedra Petri, de troon van Petrus, is ontzagwekkend ook al was deze niet bestemd voor de apostel zelf maar waarschijnlijk voor een edelman die veel later leefde. De kerk staat zo vol met beelden en mozaïeken dat je aan een dag niet genoeg hebt om alles te kunnen ontdekken. Er werd een voorkeur gegeven aan mozaïeken omdat deze boven schilderijen de kwaliteit hebben dat ze minder snel vergaan en ze hun pracht, kleur en glorie ondanks de tand des tijds weten te behouden.

Pietà

Petrus

Het pauselijk paleis

Het Apostolisch paleis, waar de paus en zijn kamerheer traditioneel verblijven en werken, zit vast aan de kerk, met als meest bekende ruimte de Sixtijnse kapel, de grote zaal waarin de kardinalen zich opsluiten tijdens het Conclaaf om uit hun midden een nieuwe paus te kiezen. De ruimte is beroemd om de vele plafondfresco’s van Michelangelo en de muurschilderingen van andere meesters. De drukte in die zaal is altijd enorm en bewakers verbieden fotografie en manen de bezoekers voortdurend en luidruchtig tot stilte. De hoeveelheid aan details in al die schilderingen op muren en plafonds is overweldigend. Erg opvallend is ‘Het laatste oordeel’ van Michelangelo, een enorme muurschildering die nogal controversieel was omdat er naar mening van sommigen te veel naakt in voorkwam. Veel geslachtsdelen zijn na de dood van de kunstenaar met geschilderde vijgenbladeren aan het zicht onttrokken.

Apostolisch paleis

Musei Vaticani

Het Vaticaans museum binnen dezelfde stadsmuren biedt teveel kunstwerken om ze allemaal te kunnen bekijken, van Griekse en Romeinse beelden tot schilderijen en wandtapijten. Vaticaanstad herbergt maar liefst 9 miljoen stukken. De kamers van Rafaël, met werken van deze schilder, zijn pronkstukken waar bezoekers vaak heen snellen in het museum. Je wordt gedwongen om keuzes maken tijdens je bezoek en de absolute aanrader is om van tevoren al een gids te boeken en toegangskaartjes online te bestellen. Dat scheelt letterlijk uren aan wachten en vervolgens dwalen zonder eigenlijk doel.

Vaticaans museum

Beelden in Vaticaans museum

Binnenin Vaticaans museum

Zwitserse garde

Het staatje wordt bewaakt door 120 man van de Zwitserse garde die nog steeds paradeert in originele uitmonstering, bestaande uit een blauw daguniform of een rijkelijk gekleurd groot uniform en een hellebaard. De gardisten zijn overigens onzichtbaar uitgerust met moderne wapens. Het gebied binnen de muren kent nog een klein park waarin een aantal gebouwen staan, waaronder een gastenverblijf en een radiostation.

Zwitserse garde

Het Vaticaan is het epicentrum van het katholicisme. Dit is het Rome waar tegenwoordig aan wordt gerefereerd, ook al is het heel formeel geen Rome. In de beleving echter is Rome niet meer van Caesar, maar van de paus.