Ik kwam er ooit bijna bij toeval terecht, getriggered door een enkele zinsnede in een reisgids. Shekawati, een landelijke en woestijnachtige regio tussen Delhi en Jaipur met de ingrediënten van Rajasthan zoals landhuizen met verschoten foto’s aan de muur van voorouders met hun voet op een geschoten tijger, indrukwekkende forten, paleizen en fraaie grafmonumenten (Chattri’s).

Met als extra kleine dorpjes, landelijke marktjes en de meest uitzonderlijke attractie: de gedecoreerde koopmanshuizen.

De koopmanshuizen van Shekawati

Een getulbande Maharadja trekt ten strijde op zijn olifant. Ertegenover is de veldslag te zien en is een fluitspelende Krisna afgebeeld. Allemaal omgeven door elegant gestileerde bloemmotieven en geometrische figuren, die duiden op de invloed van de islam. De binnenplaats van dit enorme stadspand is bijna geheel versierd met fresco’s, de meeste in relatief goede staat. Hoe oud ze zijn kun je zien aan andere onderwerpen: het vliegtuig van de gebroeders Wright, de auto’s, Koningin Victoria. De koopmanshuizen in Shekawati dateren van het begin van de vorige eeuw en de jaren niet ver ervoor. In iedere stad of plaats in die regio vindt je wel een paar huizen met fraaie schilderingen.

Wat is nu de geschiedenis achter die enorme welvaart in die wat landerige stadjes en dorpjes? En waarom zijn veel van die huizen in verval en onbewoond? Het is de ligging die de geschiedenis een twist gaf: de karavaanwegen tussen de havens aan de westkust en het centrum van het land liepen door deze regio. Toen, doordat India in 1858 deel ging uitmaken van het Britse rijk, de handel via die havens toenam, werden de handelaren uit dit gebied snel welvarend. Maar de ambitie van de Marwari’s, de etnische groep waaruit de handelaren voorkwamen, ging verder. Velen trokken naar de groeiende commerciële centra Calcutta, Bombay en Madras. En hier nam hun welvaart dramatisch toe. Zelfs nu bezitten families afkomstig uit deze kleine streek, die nog geen half procent van India inneemt, meer dan de helft van de industriële conglomeraten en handelshuizen. Begin vorige eeuw toonden ze hun rijkdom door rijk gedecoreerde stadspaleisjes neer te zetten in hun geboorteplaats, die vooral gebruikt werden voor familiebijeenkomsten, bruiloften en begrafenissen. De nieuwe generatie, geboren en getogen in de grote steden, geeft niet veel meer om de geboortegrond van hun voorouders. De erfgenamen kunnen het ook vaak onderling niet eens worden over een bestemming, of verkoop. Enkele zijn museum of hotel geworden, maar veel huizen staan leeg en zijn aan het verkrotten, al zijn er op de binnenplaatsen nog vaak fraaie fresco’s te bekijken.

Forten en grafmonumenten

De fresco’s zijn in eerste instantie geïntroduceerd door de Shekawat, een clan waarvan de leden heersten over de districten waaruit de regio bestaat. De imposante forten die je in de regio vindt zijn hun nalatenschap. Ook lieten ze karakteristiek gevormde grafmonumenten na, die gebouwd werden op de plaats waar de edelen gecremeerd werden, meestal samen met hun weduwen. Nadat de Shekawat economisch op achterstand waren gezet door de Marwari en in het onafhankelijke India ook hun zeggenschap hebben verloren zijn ook de meeste forten in verval, al zijn ze nog zeker een bezoek waard. Een deel ervan is in gebruik als hotel. Ze zijn relatief goedkoop en een mooie manier om je in de historie onder te dompelen.

Tempels en moskeeën

De streek herbergt ook een aantal fraaie grote en kleine Hindoetempels. Het barokke hoogtepunt van de laatste categorie is de Rani Sati tempel in Jhunjhunu. Maar het is ook een genot om kleine, met spiegels gedecoreerde of ‘nis in de gevel’ heiligdommen te ontdekken. Omdat de regio een flinke moslim-minderheid kent zijn er ook de nodige moskeeën. Deze zijn over het algemeen beter onderhouden dan de Hindu tempels omdat veel moslims uit de regio als metselaar in de golfstaten werken en veel geld kunnen doneren.

Met afstand het mooiste islamitische heiligdom is de op een heuvel gelegen moskee met de tombe van Kamarudin Shah in Jhunjhunu, een complex op een heuvel, gebouwd in het midden van de 19^e eeuw. Binnen en buiten indrukwekkend en door de ligging op de heuvel wat verwijderd van alle drukte. De binnenplaats met twee witte graftombes is bijna verlaten, op een paar in het zwart geklede biddende vrouwen na. Een plek waar je even rustig de indrukken op je kunt laten inwerken.

Het tegenovergestelde is het geval bij de eerder genoemde Rani Sati tempel. Deze tempel is gewijd aan de cultus van Sati Mata, het gebruik om de status van weduwe zo kort mogelijk te houden door de overleden echtgenoot te vergezellen op de brandstapel.  Deze 400 jaar oude rijkversierde tempel is, dankzij de gulle gaven van schatrijke Marwari, buitengewoon goed onderhouden en wordt druk bezocht door pelgrims, waarvan de vrouwen zich op hun kleurrijkst hebben uitgedost.

Een laatste pluspunt is de gastvrijheid. Doordat de regio niet wordt overlopen door toeristen wordt je echt als gast behandeld. Een oudere hoteleigenaar bracht me met zijn auto naar het busstation en kocht zelfs een kaartje voor me (‘it is nothing’), een kasteelheer stuurde een bediende met me mee om me de weg te wijzen en ik werd uitgenodigd voor een schooluitvoering, waarna ik ook geacht werd bij de lunch aan te schuiven. En het is goedkoop. De onderstaande suite van ruim 80 vierkante meter met eigen binnenplaats in een middeleeuws aandoend fort kost ongeveer dertig euro per nacht. Ik voelde me er vijf dagen als een vorst in vervlogen tijden. Shekawati, een aanrader tussen Delhi en Rajasthan.

Slaap in een kasteel : Narayan Niwas Castle, Mehansar.

Of verblijf op een biologische boerderij in Nawalgarh